Xəbər lenti

Beyin iltihabı və DNT zədələnməsi yaddaşı formalaşdırır - Gözlənilməz kəşf
Sağlamlıq 23:42 18.05.2024

Beyin iltihabı və DNT zədələnməsi yaddaşı formalaşdırır - Gözlənilməz kəşf

Çikaqodakı Şimal-Qərb Universitetinin amerikalı nevroloqları gözlənilməz kəşf ediblər ki, beyin iltihabı və DNT zədələnməsi uzunmüddətli yaddaşın formalaşmasının vacib komponentləridir. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, araşdırma "Nature" elmi jurnalında dərc olunub.

Alimlərin fikrincə, beyin neyronlarının iltihabı Altsheymer və Parkinson xəstəliklərinə səbəb ola biləcəyi üçün pis əlamət hesab olunur. Ancaq son müşahidələr göstərib ki, yaddaşların yaranması üçün hipokampusda iltihab lazımdır.

Yaddaş mexanizmlərini öyrənmək üçün tədqiqatçılar siçanlar üzərində təcrübələr aparıblar. Onlar stimullardan istifadə edərək heyvanlarda xüsusi xatirələr formalaşdırıblar və daha sonra keçmiş hadisələr haqqında məlumatların işləndiyi hipokampusa fokuslanıblar.

Komanda bu hipokampal neyronlarda Toll-bənzər reseptor 9 (TLR9) iltihab yolunun yüksək dərəcədə aktivləşdiyini tapıb. Bu yol adətən patogenlərdən DNT fraqmentlərini aşkar edərək immun cavabında iştirak edir.

Alimlər müəyyən ediblər ki, TLR9 yolu infeksiyaya görə deyil, hipokampal neyronlarda DNT zədələnməsi səbəbindən də aktivləşir. Nəticələr göstərib ki, DNT zədələnməsinə cavab olaraq TLR9 yolunun aktivləşdirilməsi yaddaşın formalaşması üçün çox vacibdir.

Mütəxəssislərin fikrincə, kəşf gözlənilməz olub, çünki TLR9 həmişə yaddaş mexanizmlərindən biri kimi deyil, immunitet sisteminin bir hissəsi hesab edilib. Lakin TLR9 bloklandıqda siçanlar uzunmüddətli xatirələr yaratmaq qabiliyyətini itiriblər.

Tədqiqatçılar bu neyronlarda DNT-nin zədələnməsi və təmir proseslərini tədqiq ediblər. Onlar aşkar ediblər ki, DNT və digər molekulların zədələnməsi nəticəsində yaranan fraqmentlər nüvədən ayrılıb. Bu buraxılış TLR9 yolunun aktivləşməsinə səbəb olub, bu da daha sonra sentrozomlarda, normal olaraq hüceyrə bölünməsində iştirak edən orqanellərdə DNT təmir mexanizmlərini stimullaşdırıb.

Bölünməyən neyronlarda sentrosomlar fərqli rol oynayıb, neyronları uzunmüddətli yaddaşların formalaşması üçün zəruri olan sabit yaddaş aqreqatlarına təşkil etməyə kömək ediblər.

Digər mühüm tapıntı bir həftə davam edən iltihab prosesi zamanı yaddaşı kodlayan neyronların yeni və ya oxşar stimullara qarşı daha davamlı olmasıdır. Bu müqavimət vacibdir, çünki o, artıq qəbul edilmiş məlumatı saxlamağa kömək edir, neyronların yeni girişlə diqqətinin yayındırılmasının qarşısını alır. Mütəxəssislərin fikrincə, o, zamanla formalaşan xatirələrin sabitliyini təmin edir.

Aydın

Sorğu

Azərbaycanda "Tik-Tok" şəbəkəsi bağlanmalıdırmı?
--> -->