Allen İnstitutunun alimləri qocalmış beynin ilk detallı hüceyrə atlasını yaratmış və yaşa bağlı dəyişikliklərin baş verdiyi əsas sahələri müəyyən ediblər.
Qaynarinfo xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri "Nature" jurnalında dərc olunub.
Alimlərin fikrincə, beyni nəhəng bir şəhərlə müqayisə etmək olar, burada hər bir "rayon” özünəməxsus funksiyaları yerinə yetirən unikal hüceyrə növünü təmsil edir. Son vaxtlara qədər tədqiqatçılar bu cür "rayonların” yaşla necə dəyişdiyini ətraflı başa düşmürdülər.
Tədqiqatçılar qrupu siçan beyninin 16 bölgəsini (ümumi həcmin təxminən 35%-i) analiz edib və 847 hüceyrə növünü müəyyən edib. Onlardan bəzilərinin, xüsusən də beynin dəstəkləyici hüceyrələri olan gliaların qocalmağa xüsusilə həssas olduğu aşkar edilib. İştah, bədən istiliyi, yuxu və hormonal fəaliyyət kimi həyati vacib orqan funksiyalarını tənzimləyən hipotalamusun üçüncü mədəciyi sahəsində xüsusilə əhəmiyyətli dəyişikliklər müşahidə olunub.
Alimlər izah edib ki, yaşla birlikdə beyində artan immunitet aktivliyi baş verir və bu da mikroglia və makrofaq hüceyrələrinin işinin artması ilə ifadə edilir. Bu hüceyrələr beyin sağlamlığının qorunmasında fəal iştirak edir və qocalıqda iltihab əlamətləri göstərirlər ki, bu da onların yaşlanmaya cavab olaraq daha çox işlədiyini göstərir.
Tədqiqatçılar həmçinin beyin kameralarını əhatə edən tanisitlərdə və ependimal hüceyrələrdə dəyişikliklər aşkar ediblər. Alimlərin fikrincə, bu hüceyrələr qocalmanın daha geniş təsirlərinin bir səbəbi ola biləcək siqnalların ötürülməsində daha az effektiv olur.
Neyronların səmərəli işləməsi üçün zəruri olan sinir lifləri ətrafında izolyasiya materialı olan mielini istehsal edən hüceyrələrə xüsusi diqqət yetirilib. Yaşlandıqca miyelin parçalanmağa başlayır ki, bu da beyin hüceyrələri arasında əlaqə sürətinə təsir edə bilər.
Aydın
Şərhlər