Dünya 11:25 14.02.2020

Nazarbayevin nəvəsinin məsələsi beynəlxalq qalmaqala çevrilir (ŞƏRH)

Qazaxıstanın ilk prezidentinin nəvəsi Aysultan Nazarbayev İngiltərədən siyasi sığınacaq istədiyini dünən xəbər vermişdik. O, qərarını ailənin təzyiqi ilə izah edib, çünki guya əlində Rusiya və Qazaxıstan hakimiyyəti arasında "yüksək səviyyəli korrupsiya" barədə məlumatlar var. 

Mütəxəssis hesab edir ki, Qazaxıstanın əleyhdarları ölkənin keçmiş rəhbərinin nəvəsinin "dəliliklərindən” yararlanaraq ondan istifadə etməyə çalışırlar. Eyni zamanda, Dariqa Nazarbayevaya oğluna daha yaxşı qayğı göstərmək üçün siyasətdən getməyi məsləhət görürlər.

29 yaşlı Aysultan Elbaşı Nursultan Nazarbayevin böyük qızı Dariqa Nazarbayevanın oğludur. Nursultan Nazarbayevin nəvəsi İngiltərə Kral Hərbi Akademiyasını bitirib. Qazaxıstan Müdafiə Nazirliyinin baş kəşfiyyat idarəsinin heyətinə daxil olub. Bundan əlavə, ölkənin futbol federasiyasında çalışıb. Keçən ilin oktyabr ayında London məhkəməsi Aysultana bir polis məmuruna müqavimət göstərdiyi üçün şərti cəza kəsib.

Müstəntiqlərin dediyinə görə, o narkotikin təsiri altında onun balkondan tullanmasına mane olmağa çalışan polisi dişləyib. Məhkəmə gənci narkomaniya müalicəsinə məhkum edib.

İndi Aysultan iddia edir ki, onun, Rusiya və Qazaxıstan hakimiyyətlərinin hər il hansı yolla qazaxıstanlılardan 1.5 milyard "qaz dollarları” oğurlaması barədə məlumatı var. O, iddia edir ki, atasının "öldürülməsindən” sonra Dariqa Nazarbayeva iş adamı və keçmiş qayınatası Qayrat Boranbayevə qarşı "səhnəarxası müharibə” başladıb. Onun dediyinə görə, bunun səbəbi qazax qazının Rusiyanın Qazprom şirkətinə qəpik-quruşa satılmasını təmin edən qaz müqaviləsidir.

Aysultan deyir ki, guya Dariqa bu müqaviləni ələ keçirmək istəyib, ancaq Elbaşının nəvəsi, yəni Aysultan özü anasını dayandırmaq qərarına gəlib. Bunun üçün babasının yanına gedib və ona mövcud sistemin "hamını məhv edəcəyini" deyib. Aysultan iddia edir ki, 2016-cı ildə baş tutan bu söhbətdən sonra Nursultan Nazarbayev Dariqanın baş nazirin müavini vəzifəsindən senator vəzifəsinə endirilməsini qərara alıb. O, əlavə edib ki, detalları Britaniyanın "The Times" qəzetinə verdiyi müsahibədə oxumaq olar.

Aysultan dəfələrlə sosial şəbəkələrdəki qəribə yazıları ilə medianın diqqətini çəkib. Məsələn, narkotik istifadə etdiyini etiraf edərək, asılılıqdan qurtulmaq üçün müalicə aldığını, yanvarın 22-də isə həbsxanada olduğu üçün 2019-cu ilin iyunundan bəri Feysbukdan istifadə etmədiyini bildirib. Bu zaman onun hesabından guya anası və Qazaxıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin keçmiş sədri Alnur Mussaev istifadə edib. Elə həmin gün bunu da yazıb ki, əslində Nursultan Nazarbayev onun babası deyil, atasıdır: "Anam babamı buna görə qarmaqda saxlaya bilirdi".

Mütəxəssislər Elbaşının nəvəsiylə bağlı qalmaqalı şərh edib. Orta Asiya üzrə ekspert Arkadi Dubnov bu günə kimi Aysultanla bağlı məsələni şərh etməkdən qaçmağa çalışdığını qeyd edib:

"İndiyə qədər Aysultan Nazarbayevin xəstəliyi ilə bağlı məsələni şərh etməkdən qaçmışam, çünki bu, Nazarbayev ailəsinin ağrıyan yeridir. Ancaq indi vəziyyət ailə hüdudlarından kənara çıxmağa başlayır.

Aysultan dərin psixi xəstəlikdən əziyət çəkir və bundan Qazaxıstanın daxilində də, xaricində də öz cılız maraqları üçün istifadə edən ayrı-ayrı şəxslər və stukturlar mövcuddur. Bu vəziyyətdə anası Dariqa Nazarbayeva oğlunun açıqlamalarına məhəl qoymamalıdır. Bəlkə də o hesab edir ki, bununla ailənin və üçüncü ən vacib - Senat spikeri vəzifəsini tutduğu ölkənin şərəfini qorusun. Mənə görə o, bu situasiyada bir bəyanat yazıb yaranmış vəziyyətə görə Qazaxıstandan üzr istəməli, bütün gücünü Aysultanın müalicəsinə həsr edə bilməsi üçün siyasi fəaliyyətdən çəkildiyini elan etməlidir”.

Ekspert fikrinə belə yekun vurub:

"Bu da mənim fikrim deyil. Bu barədə mənə Qazaxıstan siyasətində çox ciddi mövqeyi olan və respublikasının taleyindən narahatlıq keçirən insanlar məlumat veriblər. Onlar sözün əsl mənasında Aysultan hekayəsinin ölkələrinin nüfuzuna sağalmaz yara vurmasından çox pis olurlar. İnsanlar haqlı olarq düşünür ki, öz ailəsinin bir üzvünün qayğısına qala bilməyənlər bütün Qazaxıstana necə rəhbərlik edə bilərlər?”

Alpər