Qış aylarında havaların soyuması ilə birlikdə insanların qapalı məkanlarda daha çox vaxt keçirməsi virusların yayılma riskini artırır. Koronavirus, qrip, adenovirus, RSV və digər infeksiyalarla yanaşı, son dərəcə yoluxucu bir virus olan norovirus da yayılmağa davam edir.

Qaynarinfo "Hürriyet"ə istinadən xəbər verir ki, hətta bu virus paltarlar üzərində bir aya qədər sağ qala bilir. Hər il təxminən 3,7 milyon insan norovirusla yoluxur və dünya miqyasında bu infeksiya 200 min insanın ölümünə səbəb olur.

Norovirus nədir və niyə bu qədər yoluxucudur?

Norovirus, əsasən qida, su, çirklənmiş səthlər və ya infeksiyalı şəxslə yaxın təmas vasitəsilə yayılır. Bu virusun digər viruslardan fərqləndirən əsas xüsusiyyətləri bunlardır:

* Ncis və ya qusma yolu ilə xaric olunur, hətta çox az miqdarda (18-100 virus hissəciyi) infeksiyaya səbəb ola bilər.

* Çox geniş yayılma yollarına malikdir və səthlərdə uzun müddət sağ qala bilir.

* Donma və +60°C-yə qədər yüksək temperaturda da dayanıqlıdır.

* İnfeksiya simptomlarının yaranması 12-48 saat çəkə bilər, bu dövr "inkubasiya müddəti" kimi tanınır.

* Virus bağırsaq sistemini hədəf alır və ani şəkildə başlayan ishal, qusma, ürəkbulanma və qarın ağrısı kimi simptomlara səbəb olur.

Norovirusun dünyada və ölkəmizdə yayılması

Son statistik məlumatlara əsasən, Avropada, xüsusilə İngiltərədə, norovirus infeksiyasında son iki həftə ərzində təxminən 20% artım qeydə alınıb. İngiltərə və Uelsdə, pandemiya öncəsi dövrlə müqayisədə, bu virusun yayılması iki dəfə artıb.

Norovirusdan necə qorunmaq olar?

Norovirus çox yoluxucu olduğu üçün bu virusa qarşı ciddi gigiyenik tədbirlər görmək lazımdır. Türkiyə İnfeksion Xəstəliklər və Klinik Mikrobiologiya üzrə mütəxəssis Prof. Dr. Yasemin Ersoy norovirusa qarşı qorunmaq üçün aşağıdakı addımları tövsiyə edir:

*Əlləri düzgün yumaq: Əlləri sabun və su ilə ən az 20 saniyə ərzində yumaq ən əsas qoruyucu tədbirlərdən biridir. Nəm salfetlər və ya spirt əsaslı dezinfeksiyaedici vasitələr norovirusu təsirsiz hala gətirməkdə kifayət etmir.

* Qida hazırlığına diqqət yetirmək: Xüsusilə qida ilə işləyən şəxslərin xəstə olduqları zaman qidadan uzaq durması vacibdir. Qidaların düzgün yuyulması və saxlanılması da mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

* Səthlərin təmizlənməsi: Xüsusilə qusma və ya ishal sonrası təsirlənmiş səthləri dezinfeksiya etmək üçün effektiv virus əleyhinə dezinfektanlardan istifadə edilməlidir.

* Tullantıların düzgün idarə olunması: İnfeksiya mənbəyi olan tullantıların düzgün şəkildə atılması vacibdir.

* Yüksək temperaturda paltar yumaq: Norovirus paltar üzərində uzun müddət sağ qala bilər. Bu səbəbdən çirkli paltarlar mümkün qədər yüksək temperaturda yuyulmalıdır.

Norovirusun müalicəsi və simptomların idarə olunması

Norovirus infeksiyası adətən öz-özünə sağalır və əksər hallarda tibbi müdaxiləyə ehtiyac olmur. Lakin bəzi hallarda xəstələrin müalicəyə ehtiyacı ola bilər. Prof. Dr. Yasemin Ersoy xəstəliyin müalicəsi ilə bağlı bunları qeyd edir:

* Maye balansını qoruyun: İshal və qusma səbəbindən itirilmiş mayenin və elektrolitlərin bərpa olunması vacibdir. Əgər ağızdan maye qəbulu mümkün deyilsə, xəstəxana şəraitində damar yolu ilə maye verilməsi lazım ola bilər.

* Antibiotiklərdən istifadə etməyin: Norovirusun müalicəsində antibiotiklər təsirsizdir. Hətta antibiotiklərin istifadəsi infeksiya prosesini daha da ağırlaşdıra bilər.

* Uşaqlar üçün qazlı içkilərdən çəkinin: Xüsusilə uşaqlara meyvə şirəsi və qazlı içkilər verməkdən çəkinin, çünki bu, ishalı daha da ağırlaşdıra bilər.

Norovirusun cəmiyyətə təsiri

Norovirus xüsusilə uşaqlar, yaşlılar və immuniteti zəif olan şəxslər üçün ciddi təhlükə yaradır. Böyük miqyaslı yayılan epidemiyalar xəstəxanalar, məktəblər və digər ictimai müəssisələr üçün ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Xəstəxanalarda noroviruslu xəstələr izolyasiya edilməli və infeksiyanın yayılmasının qarşısını almaq üçün xüsusi tədbirlər görülməlidir.

Nəticə

Norovirus dünya üzrə ən çox rast gəlinən kəskin ishal səbəblərindən biridir və hər il milyonlarla insanı təsir altına alır. Qış aylarında bu virusun yayılması daha da artır və infeksiya hallarında 40%-lik bir artım müşahidə olunur. Yoluxmanın qarşısını almaq üçün gigiyenik qaydalara əməl etmək və ictimai sağlamlıq tədbirlərini gücləndirmək vacibdir. Unutmayın ki, düzgün gigiyena və profilaktik tədbirlər norovirusla mübarizədə ən təsirli vasitələrdir.

Aydın