Bir insan yuxusuzluğa nə qədər dözə bilər? Uzun müddət yuxusuz qalmaq insan sağlamlığına necə təsir edir? Bu suallar elm adamlarını uzun illərdir maraqlandırır. Ancaq yuxu araşdırmaları ədəbiyyatında 61 ildir müzakirə olunan bir təcrübə mövcuddur.
Hər şey necə başladı?
Qaynarinfo xəbər verir ki, 1963-cü ilin dekabrında ABŞ-ın San Dieqo şəhərinə köçən Qardner ailəsinin 17 yaşlı oğlu Rendi Qardner elmi layihələrə maraq göstərən bir gənc olub. Məktəbli, "San Dieqonun Böyük Elmi Sərgisi" üçün diqqətçəkən bir layihə hazırlamaq qərarına gəlib. Qardner həmin dövrdə 23 yaşlı radioda aparıcı Tom Raunsun 260 saat yuxusuz qaldığını öyrənib və bu rekordu qırmaq üçün dostları ilə təcrübə aparmağa başlayıb.
Təcrübənin başlanğıcı və nəticələri
Təcrübə 1963-cü ilin 28 dekabrında başlayıb. Qardner yuxusuzluğun üçüncü günündə yaddaş və mədə problemləri yaşamağa başlayıb. Beşinci gün isə halüsinasiyalar görmüb. O, ümumi olaraq 11 gün 25 dəqiqə ərzində yuxusuz qalıb və bununla Ginnesin Dünya Rekordlar kitabına düşüb. Bununla belə, uzun müddət yuxusuzluğun təsiri ilə Qardner narahatlıq, əsəbilik və müxtəlif sağlamlıq problemləri yaşayıb.
Sonrakı illərdəki təsirlər
Qardner illər sonra keçirdiyi təcrübədən peşman olduğunu açıqlayıb. Yuxusuzluq problemi (insomniya) yaşadığını deyən Qardner 10 il boyunca gecələr düzgün yata bilmədiyini bildirib. Onun insomniyasının dəqiq səbəbi məlum olmasa da, bunun keçmiş təcrübəsi ilə bağlı olduğuna inanılır.
Elm üçün əhəmiyyəti
Bu təcrübə uzun müddət yuxusuzluğun sağlamlığa təsirlərini anlamaqda mühüm rol oynayıb. Həmçinin "mikroyuxu" fenomeninin öyrənilməsinə təkan verdi. Mikroyuxu - insanın bir neçə saniyəlik yuxuya getməsidir.
1996-cı ildən etibarən Ginnesin Rekordlar Kitabı yuxusuzluğun zərərli təsirləri səbəbindən bu kateqoriyadan olan rekordları izləməkdən imtina edib. Bu qərar, yuxunun insan sağlamlığı üçün kritik əhəmiyyətini bir daha vurğulayır.
Aydın
Şərhlər