Qrenlandiya çəkmə iti "kimmik" öz ənənəvi işçi və xizək iti rolunu qoruyub saxlayan nadir cinslərdən biridir. Uzun əsrlər boyu aparılmış DNT analizləri göstərib ki, bu cins ev itləri arasında məlum olan ən qədim cinsdir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "The Independent" nəşri məlumat yayıb.

Əldə edilmiş nəticələr, həmçinin, bu it cinsinin regionun yerli xalqı olan inuitlərlə sıx bağlı olduğunu təsdiqləyir. Araşdırma "Science" jurnalında dərc olunub və inuitlərin miqrasiyası və Arktikaya uyğunlaşması tarixinə dair yeni imkanlar açır.

Tədqiqatçılar, o cümlədən Nuuk şəhərindəki İlisimatursarfik Universitetinin alimləri, son 800 ildə Qrenlandiyanın müxtəlif bölgələrindən toplanmış 90-dan çox itin genomunu analiz ediblər. Onlar həm qədim, həm də müasir itlərin məlumatlarını toplayaraq, bu nəticələri 1900-dən çox digər it genomu ilə müqayisə ediblər.

Maraqlıdır ki, alimlər "kimmik" cinsinin digər qədim Arktika itləri, məsələn, 3700 il yaşı olan Alyaska iti ilə birlikdə ayrı bir klada (genetik qrup) təşkil etdiyini aşkar ediblər. Xizək itləri Arktikada artıq 9500 ildən çoxdur ki, insan həyatında mühüm rol oynayır. Araşdırma göstərir ki, bir çox Arktika it cinsləri ya sıradan çıxıb, ya da digər cinslərlə qarışıb ev itinə çevriliblər. Lakin Qrenlandiyanın "kimmik" iti öz tarixi funksiyasını qorumağı bacarıb.

Alimlər müəyyən ediblər ki, Qrenlandiyadakı regional itlər arasında mövcud genetik fərqlər adanın yerli xalqlarının mədəni və dil fərqləri ilə üst-üstə düşür. Avropa müstəmləkəçiliyinə baxmayaraq, müasir "kimmik" itlərinin demək olar ki, Avropa mənşəyi yoxdur.

Bu fərq Qrenlandiyada itlərin ümumi izolyasiyası və son illərdə aparılan qoruma tədbirləri ilə izah olunur. Yeni nəticələr, bu qədim cinsin sürətli mədəni və iqlim dəyişiklikləri fonunda qorunması üçün vacib tövsiyələr verə bilər. Tədqiqatçılar qeyd edirlər:

"Kimmik" cinsi ilə bağlı məlumatlar, selektiv damazlıq və genetik qarışıqlığın səviyyələrini göstərir və bu nadir itlərin qorunmasına yönəlmiş düşünülmüş idarəetmə üçün əsas rol oynaya bilər. Bu kimi tədqiqatlar, paleogenomik analizlərin mədəni baxımdan əhəmiyyətli növlərin mühafizəsinə dair müasir müzakirələrə nə qədər töhfə verə biləcəyini nümayiş etdirir".

Alimlər hesab edirlər ki, bu məşhur it cinsinin genetik davamlılığı – minilliklər və böyük coğrafi məsafələrə baxmayaraq – inuitlərin Şimali Amerikanın Arktikası boyunca sürətli miqrasiyası nəzəriyyəsini dəstəkləyir. Tədqiqat həmçinin, Qrenlandiyaya iki ayrı it axınının olduğunu və insanların bu regiona düşündüyümüzdən daha əvvəl gəldiyini göstərən sübutlar ortaya qoyub.

Alimlər ümid edirlər ki, bu nəticələr ev heyvanlarının təkamülünə insan təsirini öyrənmək üçün yeni yollar aça bilər.

"Bu tədqiqatın nəticələri, regional populyasiyaların zamanla dəyişən genom sıraları əsasında, heyvanların lokal təkamülünü insan və ətraf mühit təsiri altında öyrənmək üçün gələcək tədqiqatlara əsas yaradır," deyə onlar bildiriblər.

Aydın