Elçin Şıxlı: “İndi bir çoxları deyəcək ki, bu da hökumətə satıldı”

Bu günlərdə Milli mətbuatın 145 illik yubileyi ilə bağlı Prezident bir qrup jurnalisti mükafatlandırdı. Təltif olunanlar sırasında Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin sədri, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, "Ayna”-"Zerkalo” qəzetlərinin (2001-2014-cü illər), ayna.az saytının və AynaTV-nin təsisçisi Elçin Şıxlının da adı var. 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə” ordeninə layiq görülən Elçin bəy "Yeni Müsavat”ın suallarını cavablandırıb:

- Təşəkkür edirəm. Amma gözlənilməz idi. Nə mənada? Çünki düzü, mən heç vaxt belə şeylərə doğru... Necə deyim sizə? Olsa, çox sağ olun, təşəkkür edirəm, olmasa da, olmasın. Ümumən insanlar var ki, özünüz də bilirsiniz, "mükafat olsun, filan olsun”. Yəni bu, gələndə gələcək... İstəyəndə heç nə olmur, istəməyəndə gəlir. Bu nöqteyi-nəzərdən elədir, bəli.  

- Yox. Bu, birmənalı deyil. Nə mənada? Yəni maddi bir şey verilməsinin tərəfdarı deyiləm, mənzil, ya başqa bir şey olsun. Amma mənə verilən dövlət tərəfindən qiymətdir, dövlətin mükafatıdır, bu, bir başqa məsələdir. Burada maddiyyat yoxdur, bu, başqa bir şeydir.

- Hə, mən götürməzdim, mənzil almazdım. Bunu yüz faiz deyə bilərəm.

- Yox. Bunun formaları var da. Mən bu şəkildə mənzil verilməsinin tam əleyhinəyəm. Hər şeyin forması var. Tutalım forma bundan ibarətdir ki, mən jurnalist üçün şərait yaradıram... Məsələn, 10-15 il bundan əvvəl bizim bir qrup jurnalistimiz kooperativ yaratmışdılar və Bakı şəhər İcra Hakimiyyətindən bina tikintisi üçün yer istəyirdilər. O binanı tikəcək şirkət də tapılmışdı. Sadəcə olaraq, yeri vermədilər. Versəydilər, o, tamam başqa bir şey idi. Yəni kömək etmək bundan ibarətdir. Bakıda bilirsiniz, torpaq sahəsinin qiyməti nədir... Amma Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinin rəhbərliyi o yeri vermədi. Belə olsaydı, məsələn, KİV DF-nin özü desəydi ki, bax, budur, yer ayrılır, biz rəhbərliklə danışmışıq, jurnalistlərə bu istiqamətdə güzəşt edilir. Həmçinin jurnalistlərin mənzillərinin tikilməsinə və tutaq ki, qiyməti 5 manatdırsa, onun 2 manat yarımını KİV DF ödəyəcək, qalanını jurnalist ödəsin, bu, tamam başqa məsələ idi. Bir də var ki, mən mənzili tikirəm, hər şey yadınızdadır, mənzili tikib jurnalistə verir, sonra özünə lazım olan məqamda Əli Həsənov onların başlarına vururdu ki, bəs, sizə mənzil verdim, nə oldu, səsiniz niyə çıxmır? Yəni mən belə şeyin əleyhinəyəm. Amma jurnalistə kömək etmək, şərait yaratmaq lazımdır.  Bilirsiniz söhbət nədən gedir? Bir var balığı tutub verirəm ona, deyirəm al, bu balığı ye. Bir də var mən tilovu verirəm və gölü göstərirəm ki, burada balıqlar olmalıdır, gör tuta bilirsənmi? Tamam başqa şeylərdir.

"Bir nəfər var idi, bir neçə il bundan qabaq Zərdabi mükafatını almışdı, sonra gəldi ki, mənə birini də ver”

- Aydındır. Söhbət dövlət başçısından getmir. Dövlət başçısının jurnalistlərdən başqa nə bilim 1 milyon 592 problemi var. Onun bu sahəni tapşırdığı adamlar bundan sui-istifadə etdilər, normal insanları düşmən elədilər, yaltaqları, əlində qələm tutub iki sözü bir-birinin arxasınca qoşa bilməyənləri gətirib qəhrəman elədilər. Nəticəsi də o oldu ki, bu saat Azərbaycanda qəzet adına demək olar ki, heç nə qalmayıb, nominal bir şey qalıb. Görün bir qəzet oxuyan varmı, yoxmu? Yerdə olan qəzetlər də çox çətin vəziyyətdədir. Bunu özünüz "Yeni Müsavat”dan bilirsiniz. Əgər KİV DF-nin ayırdığı vəsait olmasa, "Yeni Müsavat”ın da böyük problemləri olacaq və elə də var. Çünki yayım sistemini məhv ediblər, reklam bazarımız demək olar ki, yoxdur. Qəzetin də iki gəlir mənbəyi var: reklam və satış. Bunlar olmayandan sonra qəzet qəzetlikdən çıxır. Məsələ belədir.

- Təbii, gətirmək olar.

-  Yox. Texnologiyaların inkişafı, yeni platformaların əmələ gəlməsi tamam başa bir şeydir. Məsələn, sosial şəbəkələr platformadır, KİV deyil. Orda hamı sərbəst öz fikrini deyir və bir çox hallarda da gəlib yanınızdan ötməyə cürət belə, etməyən məxluqlar orda sizin haqqınızda sicilləmə şeylər yaza bilirlər. Bu, bir başqa məsələdir, platformadır, fikir azadlığıdır, nə bilim demokratiyanın təzahürüdür, bunlar qalsın bir yanda. Amma sadəcə olaraq hətta biz qəzet olaraq, yəni brend olaraq həmin platformalara çıxanda belə, bizi demək olar ki, oxuyan yoxdur, oxuyan da yazdığımıza inanmır. Çünki bizi bu vəziyyətə saldılar.

- Mən qəzetçi olaraq qalıram. Bilirsiniz nəyə görə? Çünki qəzetin yaranma prosesi tamam başqa bir şeydir. Məsələn, biz indi sayt işlədirik, saytın öz üstünlükləri var. Amma mən qəzetçilik üçün darıxıram.

- Yox, tək qoxu məsələsi deyil. Ümumiyyətlə, o proses bir başqadır. Qəzetlə onlayn işləmək mümkün deyil. İşləyirsən e, amma belə də, o, həmənki keyfi vermir. Qəzet istehsalatdır, zavoddur, fabrikdir. Təbii ki, mənimlə razılaşmayanlar tapılacaq. Amma qəzet mənimçün tamam başqa bir aləmdir.

- Birincisi, işləyən qəzetin sadəcə olaraq dövriliyini artırması tamamilə başqa bir şeydir. Bir də var mən qəzetçiliyə, qəzetə qayıtmaq üçün gərək KİV DF-dən asılı olmayım. KİVDF yeni heç nə eləmədi, çox təəssüf. Amma inanıram ki, bəlkə gələn dəfə görüşər əsl qəzetçilər, jurnalistlərlə, orda məsləhətləşmələr olar və müəyyən dəyişikliklərə gedilər. Qəzetlərə, heç bir mətbu orqana, KİV-ə bayaq da söylədiyim kimi, balıq vermək olmaz, ona tilov verilməlidir. Qəzetlərin çıxmağına kömək etmək istəyirlərsə, yayım sistemi yenidən bərpa olunmalıdır, mətbəə xərclərinə kömək edə bilərlər, tam ödəmə lazım deyil. Çünki burada məsuliyyət bölüşdürülməlidir. Bu da ilkin mərhələlərdə. KİV-ə Dəstək Fondu şəraitin yaradılması istiqamətində iş görməlidir. Yoxsa mən qəzetlərə pul paylayacam, birdən sonra neftin qiyməti aşağı düşər, büdcə ayırmaları azalar, KİV DF-nin də büdcəsi azalan kimi, həmin qəzetlər də dayanar, belə olmamalıdır. KİV DF özü də özünü maliyyələşdirə bilər, müxtəlif üsullar var. Sadəcə olaraq bundan əvvəlkilər ancaq büdcə pullarını darmadağın etməklə məşğul idilər. Onlarınkı o idi ki, ver yeyim, oğurlayım yatım, başqa söhbət yox idi. Çünki onların başqa şey üçün nə intellekti çatırdı, nə də istəkləri var idi.

- Yox, təbii. Hələ heç nə yoxdur, olanda bilinəcək.

- Reaksiya o oldu ki, President.az saytında çap olundu. Yəqin ki, nəzərinə çatdırıblar.

- Bilirsiniz, elementar etik qaydalar var. Yəni kimsə sənə doğru addım atırsa, qiymət verirsə, sən "çox sağ ol” deməlisən. Bunlar elementar şeydir və təbii qəbul olunmalıdır. İndi bir çoxları deyəcək ki, bu da hökumətə satıldı, ya neylədi. Bunlar hamısı boş şeylərdir. Söhbət ondan gedir ki, mən büdrəmişəm, yaxud yıxılmışam, qalxmaq istəyirəm, qalxan məqamda bir insan mənə əl uzadır, ya mənim qalxmağımı sürətləndirir. Mən bu insana mütləq "çox sağ ol” deməliyəm. Deməsəm, deməli, mənim tərbiyəmdə qüsurlar var.

- Bəli, əvvəlki illərdə bu məsələyə fərqli, bir sıra hallarda anormal yanaşmaları müşahidə etmişik, mənzil məsələsində jurnalistlərin adicə təşəkkürünə də sərt təpki verənlər olmuşdu. Sizin yaxın dostlarınız var: Arif Əliyev, Qulu Məhərrəmli, İbrahim Nəbioğlu, sizin təltifinizə onların reaksiyası necə oldu?

- Arifin mükafatlara münasibətini bilirsiniz, ona görə də sadəcə olaraq dedi ki, bu mükafatını "yuyanda” yəqin ki, məni dəvət eləsən də süzməyəcəksən. Təbii ki, bu, zarafatdır. Hamısı məni təbrik etdi.

- Keçən il təqdim etmişdim, bu il yox.

- Birincisi, pandemiya ilə bağlıdır. Mən indi onlayn mükafat paylayası deyiləm. İkincisi də yubiley idi, dövlətin özünün siyahıları var idi, hamının fikri-zikri orda olacaqdı. 146-cı ildönümündə sağlıq olsun, biz bir şey fikirləşərik.

- Söhbət ulduz olaraq ortaya çıxanlardan gedir. Ulduz yoxdur, mən görmürəm. Təbii, güclü jurnalistlər var... Bir nəfər var idi, bir neçə il bundan qabaq Zərdabi Mükafatını almışdı, sonra gəldi ki, "mənə birini də ver!” Dedim birincisi, bu, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı deyil ki, bir neçə dəfə alasan. İkincisi də Zərdabi mükafatı bir dəfə verilir. Dedi nə olar, birini də ver də... Mən peşman oldum ki, o adama həmin adı vermişdim. Mükafatlara belə yanaşmaq olmaz. Gəlirlər, yalvarırlar, əl-ayağa düşürlər, nə bilim adam göndərtdirirlər. Vallah, belə mükafat almaqdansa, o mükafatı ləğv eləmək ondan yaxşıdır. Ən xoşuma gəlməyən şeydir. Mükafat ətrafın sənə verdiyi qiymətdir. O qiymət hansısa maddi forma alırsa, diplom, bir "çox sağ ol” şəklindədirsə, bu, tamam başqa şeydir. Onu heç vaxt xahiş etmək olmaz.

- Bundan əvvəl Əməkdar jurnalist var idi, amma orden kimi, hə, bir ilkdir. Özü də adı mənim üçün şərəflidir: Vətənə xidmət. Bir var deyəydilər mediaya xidmət, o, tamam başqa şeydir, bəlkə deyərdim onu istəmirəm. Amma Vətənə xidmət elə bir şeydir ki, ... biz hamımız gəldi-gedərik, Vətən qalır.  

- Davam edəcək, sadəcə olaraq, yay tətilidir, adətən, bu ərəfədə belə verilişlər dayanır. Sentyabrın sonu inşallah başlayarıq.

- Yox, vallah "şok” sözündən heç xoşum gəlmir, bizim dilimizdə elə bir şey yoxdur. Sağlıq olsun, o məqamda nəsə olacaqsa, kimisə şaşırda biləcəyiksə, onda hə, təbii olacaq. Şok anons bilirsiniz nə vaxt olar: mən çıxıb deyirəm ki, pandemiya yoxdur, artıq dünya COVİD 19-a qalib gəldi.

- Mən heç erməni sözünü işlətmərəm. Deyərəm Qarabağı qaytardıq! Çünki erməni mənim üçün mücül ünsürdür. Erməninin dalında duranlar olmasaydı, sizi inandırıram ki, 6 aydan sonra erməni ilə məsələləri həll edərdik, erməni bizim ayağımıza düşərdi, əgər qıraqdan onu qısqırdan olmasa...

- Hə, tez-tez getmək olmur, buraxmayacaqlar da. İkincisi, canımız, qanımız, cismimiz hamısı ordadır. Bir şey də deyim. Biz bütün danışıqlarda Dağlıq Qarabağ və ətraf 7 rayonumuzdan danışırıq, ancaq işğalda Qazaxın 7 kəndi var. Düzdür, onların 2-3-ü neytral zonada qalıb, Əskipara, Qızılhacılı, orda yaşamaq olmaz indiki halda, çünki erməninin içidir, amma 4 kənd var ki, onların ümumiyyətlə, adı çəkilmir. O kəndlərin camaatı qaçqın düşüb, amma Qazaxdan qırağa çıxmayıb. Yəni bu məsələ qaldırılmalıdır, çünki bizim torpaqdır və beynəlxalq çərçivədə tanınmış sərhədlərimizdir. Bunları da unutmamalıyıq. Ola bilsin Qarabağ ərazisi ilə müqayisədə bunları az bilirik. Amma torpağın böyük-kiçiyi, az-çoxu olmur. Allah şəhidlərimizin ruhunu şad eləsin!