"May ayında Azərbaycan qüvvələrinin bu strukturun üzvü olan Ermənistanın sərhəd ərazilərinə "təcavüzünə” KTMT niyə Qazaxıstanda olduğu kimi, belə tez reaksiya vermədi?”

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu sualla Sputnik Armeniya erməni politoloqlara müraciət edib.

Sualın qoyuluşundan sonra nəşr bunları xatırladır: "Bildiyiniz kimi, 2021-ci il mayın 12-dən Azərbaycan hərbçiləri Ermənistanın Sünik rayonunun Qara Göl (Sevliç) ərazisində, eləcə də Qeqarkunik rayonunun bir sıra ərazilərində, Kut və Verin Şorja kəndləri yaxınlığındadır. Ötən ilin yazında Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsinin 2-ci maddəsinə əsasən KTMT-yə müraciət edib. Orada bildirilir ki, iştirakçı dövlətlər onların maraqlarına toxunan beynəlxalq təhlükəsizliyin bütün mühüm məsələləri üzrə bir-biri ilə məsləhətləşəcək, bu məsələlərlə bağlı mövqeləri razılaşdıracaqlar. Lakin KTMT daha sonra şifahi bəyanatlarla və münaqişənin diplomatik yolla həllinə çağırışlarla məhdudlaşdı. Qazaxıstan da son müraciətində Müqavilənin 4-cü maddəsinə istinad edib. "Əgər iştirakçı dövlətlərdən biri hər hansı dövlət və ya dövlətlər qrupu tərəfindən təcavüzə məruz qalarsa, bu, bu Müqavilənin iştirakçısı olan bütün dövlətlərə qarşı təcavüz kimi qiymətləndiriləcək”, - həmin maddədə deyilir”.

Hərbi analitik David Arutyunov "Sputnik Ermənistan”a şərhində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərəkətinə və Qazaxıstanda baş verən hadisələrə KTMT-nin reaksiyasındakı fərqi izah edərək təklif edib ki, əgər Təşkilat həqiqətən də may ayında vəziyyətə müdaxilə etsə, məsələn, Qoşunlarını göndərsəydi, ən azı Türkiyənin bölgədə mövcudluğunu nəzərə alsaq, genişmiqyaslı hərbi qarşıdurma riski ola bilərdi. Bundan əlavə, KTMT-nin bəzi üzvləri müdaxilənin xüsusi tərəfdarları deyildilər – həmin Qazaxıstan və ya Belarus Azərbaycanla münaqişəyə can atmırdılar. Amma bu hələ əsas amil deyil.

Arutyunovun sözlərinə görə, Qazaxıstanda çox ciddi daxili sabitliyin pozulması təhlükəsi var idi. KTMT-nin əsas hərəkətverici qüvvəsi olan Rusiya dünyanın ikinci ən uzun quru sərhədi ilə bağlı olduğu ölkədə sabitliyin pozulmasından narahat olmaya bilməz.

"Ermənistan-Azərbaycan sərhədində eskalasiya vəziyyətində Moskva ondan çıxış edib ki, müəyyən danışıqlar prosesinə başlamaq və vəziyyəti tədricən sabitləşdirmək mümkündür. Və biz indi görürük ki, bu proses gedir, tərəflər razılığa gəliblər. Sərhədin delimitasiyası və demarkasiyası, görüşlərin keçirilməsi və s.. Qazaxıstanın timsalında belə bir şey olmayıb”, - ekspert deyir.

Onun fikrincə, sülhməramlıların tətbiqi qərarının arxasında Qazaxıstan uğrunda hansısa geosiyasi rəqabət dayanır. Rusiya tamamilə təbii olaraq bu ölkədə öz mövqelərini möhkəmləndirməyə çalışır.

Təbii ki, İrəvan və Nur-Sultan yardımla bağlı hərbi-siyasi bloka müraciət etmək üçün müxtəlif maddələr seçiblər. Amma bu halda bu, daha çox texniki məsələdir, çünki qərar qəbul edənlərin siyasi iradəsi mühüm rol oynayır. Əgər KTMT müdaxilənin zəruriliyi barədə qərar versəydi, Ermənistanın Təşkilata hansı maddəyə əsasən müraciət etməsindən asılı olmayaraq, bunu edəcəkdilər.

"KTMT-nin reaksiyasını təhlil edərkən böhranın həm xarakterini, həm də miqyasını nəzərə almaq lazımdır. İndi bildiyimiz kimi, Qazaxıstanda baş verənlər əsasən sosial etirazlar çərçivəsindən kənara çıxıb, güc strukturlarında müəyyən "mərkəzdənqaçma" prosesləri baş verib. Qazaxıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsi rəhbərinin vətənə xəyanətə görə vəzifəsindən azad edilməsi əbəs yerə deyildi”, - deyə Arutyunov bildirib.

Qazaxıstan özünün coğrafi mövqeyinə, Mərkəzi Asiyanın nəhəng regionunda vəziyyətin sabitliyinin pozulması təhlükəsinə, terror təhlükəsinə və s. görə tam ayrı xüsusiyyətlərə malikdir, - nəşr məsələyə belə nöqtə qoyub.

Alpər