"Şirlər planetin ən böyük quruda yaşayan yırtıcılarıdır. Onlar qruplarla ov etdikləri üçün ən qorxunc yırtıcılar hesab olunurlar", deyə 2023-cü ildə Kanada Qərb Universitetinin biologiyası Maykl Klinçi bildirib.

Lakin nəşrin məlumatına görə, Afrika savannasında 10 mindən çox heyvan müşahidəsi əsasında aparılmış araşdırmalar göstərib ki, heyvan növlərinin 95%-i tamamilə fərqli bir yırtıcının - yəni insanların səsinə daha böyük qorxu ilə reaksiya verirlər.

"İnsanlardan qorxu köklü və hərtərəfli bir hissdir. Elə düşünülə bilər ki, insan ov etmədikdə heyvanlar onlara öyrəşər. Amma biz bunun əksini sübut etdik", deyə Klinçi əlavə edib.

Keçən il "Current Biology" jurnalında dərc olunmuş araşdırmada, Qərb Universitetindən olan ekoloq Liana Zanett və həmkarları, Cənubi Afrikada yerləşən Böyük Kruqer Milli Parkında su hövzələri yaxınlığında heyvanlara müxtəlif səslər təqdim edərək onların reaksiyalarını qeydə alıblar.

"Bu qorunan ərazi dünyanın ən böyük şir (Panthera leo) populyasiyasına ev sahibliyi edir. Buna görə də digər məməlilər bu yırtıcıların yaratdığı təhlükəni yaxşı bilirlər", deyə "Science Alert"on xəbərində qeyd edilib.

Araşdırmada alimlər insanların yerli dillərdə danışıq səslərini, eləcə də insan ovçuluğunu təqlid edən it hürmələri və silah atəşləri kimi səsləri səsləndiriblər. Bununla yanaşı, şirlərin öz aralarında "ünsiyyət qurduqları" səslər də təkrarlanıb.

"Açar məqam ondan ibarətdir ki, şirlərin vokal səsləri - onların nəriltiləri və gurultuları, bir-birilərinə hədə-qorxu gəlməkdən çox, sanki "ünsiyyət" üçün nəzərdə tutulub. Yəni şirlərin vokalizasiyasını insan danışıq dilinə bənzətmək olar", deyə Klinçi izah edib.

Lakin bütün heyvanlar bu təcrübələrdən razı qalmayıb.

"Bir dəfə gecə saatlarında səsləndirilən şir nəriltisi bir fili o qədər qəzəbləndirdi ki, o, kameraya hücum edərək onu tamamilə məhv etdi", deyə Zanett bildirib.

Təcrübələrdə müşahidə edilən 19 növ məməlinin demək olar ki, hamısının insan danışığını eşitdikdə su dəliklərini tərk etmə ehtimalı şirlərdən və hətta ov səslərindən iki dəfə çox olub. Məməlilər arasında kərgədanlar, fillər, zürafələr, bəbirlər, kaftarlar, zebralar və zebralar var.

"Ən çox qorxuya səbəb olan insan səsləridir ki, bu da vəhşi heyvanların insanları real təhlükə kimi qəbul etdiyini, itlərin hürməsi kimi iğtişaşların isə yalnız kiçik təzahürlər olduğunu göstərir", deyə tədqiqat müəllifləri vurğulayırlar.

Öz növbəsində, mühafizə bioloqları bu biliklərdən bu növlərə də kömək etmək üçün istifadə edə bilərlər. İnsan söhbətlərini yenidən yaratmaqla onlar nəsli kəsilməkdə olan ağ kərgədanı təhlükəsiz məsafədə saxlamağa ümid edirlər.

"Düşünürəm ki, savannanın bütün məməli icmasını əhatə edən qorxu insanın ətraf mühitə təsirinin əsl sübutudur. Yalnız yaşayış yerlərinin itirilməsi, iqlim dəyişikliyi və növlərin yox olması səbəbindən deyil, bu çox vacib şeylərdir. Ancaq bu mənzərədə sadəcə mövcudluğumuz onların çox güclü reaksiya verməsi üçün kifayət qədər təhlükə siqnalıdır. Onlar digər yırtıcılardan daha çox insanlardan qorxurlar", deyə Zanett bildirib.

Aydın