Hər bir uşağın hardasa bir dəfə düşündüyü sual var: nəyə görə insanların quyruğu yoxdur? Ev heyvanlarımızda var, bir çox onurğalılarda və hətta bəzi onurğasızlarda da mövcuddur. Halbuki, insanlarda da bu orqan embrion mərhələsində qısa müddətə formalaşır, lakin doğuşdan əvvəl yox olur.

Qaynarinfo xəbər verir ki, "IFL Science" nəşrinin yazdığına görə, elm adamları artıq bu hadisənin təkamül səbəbini dəqiqləşdiriblər.

İnsanın embrionu daxildə inkişafın 5–6-cı həftəsində 10–12 fəqərədən ibarət quyruğa malik olur. Lakin 8-ci həftəyə qədər bu hissə sorulur və quyruq sümüyü (koksiks) adlanan qalıq formasında bədəndə qalır. Nadir hallarda bəziləri quyruğa bənzər çıxıntı ilə doğulur, lakin bu, sümüksüz və hərəkətsiz olur — yəni "əsl quyruq” sayılmır.

Təbiətdə quyruqlar çox funksionaldır: pişiklərdə tarazlığı qoruyur, meymunlarda ağacdan-ağaca keçməyə imkan verir, bir çox növlərdə isə ünsiyyət və müdafiə vasitəsidir. Amma insanlar və iri meymunlar bu orqandan təkamül zamanı imtina ediblər.

Təxminən 25 milyon il əvvəl, iri meymunlar (insan, qorilla, şimpanze, orangutan, bonobo) və quyruqlu köhnə dünya meymunlarının yolları ayrıldıqdan sonra, bizim budağımızda quyruq tamamilə yoxa çıxıb. Zooloq Devid Yanq (Melburn Universiteti) izah edir ki, qısa qollarla hərəkət edən gibbonlar da quyruqsuzdur və bu xüsusiyyət onlara ağacların arasında daha asan yellənməyə imkan verir.

Bu baxımdan, təkamül baxımından ikiayaqlı (bipedal) hərəkət edən insan üçün quyruq artıq idi. Lakin tədqiqatlar göstərib ki, bu orqanın itməsinin səbəbi yerimə tərzimiz deyil — əksinə, quyruq əvvəlcə yox olub, daha sonra ikiayaqlı gəzinti inkişaf edib.

Alimlər quyruqlu və quyruqsuz meymunların DNT-sini müqayisə edərək gözlənilməz bir fərq aşkar ediblər. Nyu-York Universitetinin Lenqon Tibb Mərkəzinin Sistem Genetikası İnstitutunun direktoru Ceff Bouk bildirib:

"Bu, kodlaşdırılmayan DNT idi — bütün quyruqlu meymunlarda olan, amma quyruqsuz növlərdə tamamilə yoxa çıxmış ardıcıllıq".

Bu ardıcıllıq Alu elementi adlanan kiçik bir DNT fraqmentidir. Bir vaxtlar "genetik zibil” sayılan bu elementlər əslində genom daxilində hərəkət edən və mutasiyalara səbəb ola bilən "sıçrayan genlər” qrupuna daxildir.

Elm adamları müəyyənləşdiriblər ki, uzaq keçmişdə belə bir Alu elementi TBXT adlı genə daxil olub — bu gen isə quyruğun formalaşmasına və uzunluğuna nəzarət edir. Nəticədə, genin fəaliyyəti pozulub və quyruq təkamül zəncirindən çıxıb.

Hətta tədqiqatçılar bunu təcrübədə sübut ediblər: Alu elementini siçanların TBXT geninə yerləşdirdikdə, onların quyruqları inkişaf etməyib.

Beləliklə, insanların quyruğu təkamülün sadə "səhvi” deyil, genetik bir mutasiyanın nəticəsi kimi formalaşmışdır. Bu dəyişiklik bədənimizin tarazlıq və hərəkət mexanizmini dəyişdirərək, ikiayaqlı həyat tərzinə uyğunlaşmamıza imkan verib — yəni biz quyruğu itirərək, əvəzində düz yeriş və azad əllər qazanmışıq.

Aydın