Rusiya Asiya ilə Avropanı birləşdirəcək iki yeni nəqliyyat dəhlizinin tikintisi ilə məşğuldur. Moskva bu yolla Qərbin sanksiyalarını zəiflətməyə çalışır.

Qaynarinfo "Bloomberg"ə istinadən xəbər cerur ki, İran və Arktika dəniz keçidindən keçən gəmiçilik və dəmir yolu şəbəkələri Moskvanı tamamilə Çin və Hindistana istiqamətləndirə bilər. Onlar Qərbin sərt sanksiyaları qarşısında belə Rusiyanı beynəlxalq ticarət mərkəzinə çevirə bilirlər.

Bu marşrutlar tranzit vaxtlarını 30-50% azalda və Qırmızı dənizdə təhlükəsizlik problemlərindən qaçmağa kömək edə bilər. Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin öz problemləri var.

Rusiya İrandan keçən marşrutun modernləşdirilməsinə və Rusiyanın Arktika sahillərindəki obyektlərin, o cümlədən buzqıran gəmilər parkının yaxşılaşdırılmasına 25 milyard dollardan çox investisiya qoymaq niyyətindədir. Rusiya həmçinin pilotsuz uçuş aparatı bazaları şəbəkəsindən istifadə edərək SMP marşrutunda patrul etməyi planlaşdırır.

Ötən ilin may ayında Rusiya İrana 162 kilometrlik dəmir yolu xəttinin tikintisi üçün 1,4 milyard dollar kredit verib. O, Xəzər dənizinin sahilində yerləşən Rəşt şəhərini Azərbaycanla sərhəddə yerləşən Astara ilə birləşdirməlidir. Dəmir yolu Sankt-Peterburqdan İranın Fars körfəzindəki əsas ixrac limanı olan Bəndər Abbasa yüklərin çatdırılmasına imkan verəcək.

Avrasiya İnkişaf Bankının hesablamalarına görə, Şimal-Cənub marşrutunun daşıma qabiliyyəti 2030-cu ilə qədər 85% artaraq ildə 35 milyon tona çata bilər. O, Rusiyanı İran və Hindistanla, eləcə də Cənubi Asiyanın qalan hissəsi, Fars körfəzi və Afrika ilə birləşdirəcək. Ötən ilin avqustunda Rusiya Səudiyyə Ərəbistanına ilk birbaşa yük qatarını göndərib.

Rusiya neftinin satışı və elektronika, sənaye avadanlıqlarının alışı sayəsində Çinlə ticarətin həcmi 2023-cü ildə rekord həddə - 240 milyard dollara çatıb ki, bu da 2020-ci ildə əldə edilən 108 milyard dollardan iki dəfə çoxdur. Hindistanla ticarət dövriyyəsi üç il əvvəlki təxminən 10 milyard dollardan keçən il təxminən 64 milyard dollara yüksəlib.

Rusiyanın Çinlə artan ticarəti artıq Kremli 2030-cu ilə qədər Trans-Sibir və Baykal-Amur magistrallarının ötürücülük qabiliyyətinin artırılmasına milyardlar xərcləməyə vadar edir.

Eyni zamanda, ABŞ və Avropa İttifaqı ikili təyinatlı mallara məhdudiyyətlər tətbiq etdiyi üçün Türkiyənin Rusiya ilə ticarət bumu boşa çıxır. Türkiyə Ticarət Nazirliyinin ilkin məlumatları göstərib ki, birinci rübdə Rusiyaya ixrac ötən illə müqayisədə 1/3 azalıb.

Şimal Dəniz Marşrutunun inkişafı Rusiyanın "Arctic LNG 2" zavodundan mayeləşdirilmiş təbii qazın Asiyaya ixracı planına mane olan Ukraynanın işğalı ilə əlaqədar Qərbin sanksiyaları səbəbindən səngiyib.

Bundan əlavə, Çin gəmiçilik şirkəti "Cosco" 2022-ci ildən bu marşrutdan istifadə etməyi dayandırıb, baxmayaraq ki, bu, Süveyş kanalı marşrutundan daha sərfəlidir. 2021-ci ildə nəqliyyatın həcminin 40%-ni təşkil edən Arktika vasitəsilə Asiya, Şimali Amerika və Avropa arasında bütün tranzit sanksiyalara görə dayanıb.

Bununla belə, oktyabr ayında BƏƏ-dən olan "DP World" liman operatoru "Rosatom" ilə Vladivostok-Murmansk marşrutu üzrə konteyner daşımalarının inkişafı haqqında müqavilə imzalayıb. Eyni zamanda, Rusiya nüvə buzqıran gəmilərinin tikintisini davam etdirir.

Aydın