Qaynarinfo xəbər verir ki, onun yaşama əlverişli olub-olmadığı hələ məlum deyil, lakin bunu mümkün edən çoxlu xüsusiyyətləri mövcuddur. Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) açıqladığı yeni xüsusi missiya isə bu suala qəti cavab tapmağı hədəfləyir.

Buzun altındakı sirr: Gizli okean

Enseladus, Aydan daha kiçik və çox nazik atmosferə malikdir. Lakin onu xüsusi edən əsas cəhət səthinin altında yerləşən nəhəng maye okeandır. "Cassini" kosmik aparatının tapıntıları sayəsində bu okeanın mövcudluğu təsdiqlənib. Peykin cənub qütbündəki geniş çatlardan qalxan su buxarı və buz hissəcikləri okeanın kimyəvi quruluşu və geotermal fəaliyyəti barədə mühüm ipucları təqdim edib.

ESA-nın 2025-ci il Nazirlər Şurası iclasında açıqlanan plana əsasən, Enseladusa indiyədək ən genişmiqyaslı missiyalardan biri göndəriləcək. Günəş enerjisi ilə işləyən iki aparat — orbit aparat və eniş aparat — 2040-cı illərdə fırladılaraq kosmosda birləşdiriləcək.

Eniş aparatının Enseladusun məşhur "Tiger Stripes" bölgəsinə enməsi nəzərdə tutulur. Bu bölgə dərin okeandan səthə püskürən su buludları ilə tanınır. Bu sayədə alimlər kilometrlərlə qalın buz qatını deşmədən okean suyunu birbaşa analiz edə biləcəklər.

"Enseladus, okean suyuna həqiqətən toxuna biləcəyimiz yeganə yerdir. Bu inanılmaz fürsətdir”, deyə ESA-nın Günəş Sistemi Elmləri Bölməsinin rəhbəri Dr. Yörn Helbert bildirir.

Missiyanın Enseladus səthinə çatması üçün ən əlverişli dövr 2052-ci ildir. Həmin zamanda peyk daha çox Günəş işığı alır və daha az tutulma yaşayır. Eniş aparatının burada təxminən bir ay fəaliyyət göstərməsi planlaşdırılır.

Enseladus missiyası ESA-nın gələcək planlarının yalnız bir hissəsidir. Agentlik hazırda Günəşin qütblərini müşahidə edən "Solar Orbiter", qaranlıq kainatı araşdıran "Euclid", Merkuriyə yönələn "BepiColombo" və Yupiterə irəliləyən "Juice" kimi bir çox layihəni həyata keçirir.

Gələn illərdə yeni teleskop və missiyalar işə düşəcək:

– "PLATO" (2026) və "ARIEL" (2029): Yerə bənzər ekzoplanetlərin atmosferlərini araşdıracaq.

– "EnVision" (2030-cu illər): Venera haqqında indiyədək ən geniş məlumatları təqdim edəcək.

– "Comet Interceptor": Növbəti bakirə quyruqlu ulduzu tutmaq üçün hazır gözləyəcək.

– "Rosalind Franklin Rover" (2028): Marsın dərin qatlarında həyat izləri axtaracaq.

ESA astronavtı Aleksandr Gerst bu prosesi belə təsvir edir:

"Göyə baxıb ‘Görəsən, təkik?’ deyə düşünən hər kəs üçün bu missiyalar çox həyəcanvericidir. Bəlkə də cavabı çox yaxında tapa biləcəyik".

ESA yalnız həyat axtarışına deyil, həm də kainatın quruluşunu anlamağa fokuslanır:

– "NewAthena" (2027): Kainatın ən enerjili hadisələrini X-şüaları ilə müşahidə edəcək.

– "Arrakihs": Qaranlıq maddənin qalaktikalara təsirini araşdıracaq.

– "LISA" (2030-cu illər): Kainatda ilk dəfə çox aşağı tezlikli qravitasiya dalğalarını kosmosdan qeydə alacaq; superkütləli qara dəlik birləşmələrini və digər hadisələri izləyə biləcək.

ESA-nın Baş direktoru Yozef Aşbaxer qarşıdakı illərin əhəmiyyətini belə vurğulayır:

"Elm büdcəsini 10 ildən artıq müddətdir ilk dəfə bu qədər artırırıq. Kainatı anlamaq üçün tarixdəki ən təsirli missiyaları inşa edirik".

ESA-nın yeni strategiyası Marsdan Enseladusa, Veneradan dərin kainata qədər geniş elmi spektri əhatə edir. Qarşıdakı illərdə yeni missiyalar seçiləcək və kosmosun sirrlərini açmaq üçün daha çox addım atılacaq.

Bəlkə də insanlığın ən böyük sualı - "Kainatda təkik?” - düşündüyümüzdən daha tez cavab tapacaq.

Aydın