Al istixana emissiyalarının artması ilə SSRİ-nin dağılması arasında əlaqə tapdı

Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat "Proceedings of the National Academy of Sciences" (PNAS) elmi jurnalında dərc olunub.

Mütəxəssislər müasir süni intellekt (AI) texnologiyalarından istifadə edərək peyk şəkillərini təhlil ediblər. Onlar NASA-nın "Landsat-5" orbitindən əldə edilən məlumatlardan yararlanıblar.

Tədqiqatçıların diqqəti 1991-1998-ci illər arasında qaz hasilatı 85% azalan Türkmənistana yönəlib. Süni intellekt 1986-cı ildən 2011-ci ilə qədər olan 25 il ərzində Mərkəzi Asiya respublikasında 776 metan şleyfinin olduğunu müəyyən edib. Təhlil göstərib ki, 1991-ci ildən sonra emissiyaların həcmi və tezliyi artıb. Bəzi neft və qaz hövzələrində metan şleyfləri təsvirin 100%-ni əhatə edib.

Müəlliflər təklif edirdilər ki, bu vəziyyət infrastrukturun nasazlığı, neft və qaz quyularına daha az nəzarət edilməsi və istixana qazlarının qəsdən və ya təsadüfən buraxılmasına səbəb olan ixrac marşrutlarının sayının azalması ilə izah edilə bilər.

Türkmənistanda metan tullantılarının pik həddi 1994-cü ildə baş verib. Bu zaman Rusiya qaz kəmərləri ilə Avropa bazarlarına qaz nəql etmək üçün ölkəyə icazə verməyib.

Alimlər oxşar tendensiyaların digər keçmiş sovet respublikalarında da müşahidə edildiyindən şübhələnirlər, lakin bu təxminlər gələcək tədqiqatlarda sınaqdan keçirilməlidir.