Şizofreniya tibbin ən mürəkkəb sirrlərindən biri olaraq qalır, lakin psixi pozğunluqların genetikasına dair müasir tədqiqatlar yeni perspektivlər açır. Hyustondakı Texas Universitetinin Sağlamlıq Elmləri Mərkəzindən professor Konsuelo Uols-Bass irsi faktorların və ətraf mühitin psixi xəstəliyə meylliliyi necə formalaşdırdığını kəşf edib.
Qaynarinfo xəbər verir ki, araşdırma "Genomic Psychiatry" (GP) jurnalında dərc olunub.
Konsuelo Uols-Bassın şizofreniya xəstəliyini öyrənməyə marağı təsadüfi deyil. Alim uşaqlıqdan xəstəliyin ana və bacısının həyatını necə dəyişdiyini müşahidə edib. Xəstəliyin niyə bacısında özünü büruzə verməsi, lakin onun yanından keçməsi sualı Uols-Bassın elmdəki bütün gələcək yolunu müəyyənləşdirib.
Professor alimlər qrupu ilə birlikdə Hyustondakı Texas Universitetinin Sağlamlıq Elmləri Mərkəzinin beyin kolleksiyalarını yaradıb, burada psixi pozğunluğu olan xəstələrin ölümdən sonrakı toxuma nümunələrini və bioloji materialları saxlayır. Bu resurs alimlərə şizofreniya, bipolyar pozğunluq və asılılığın altında yatan bioloji mexanizmləri daha dərindən başa düşməyə imkan verib.
Bundan əlavə, tədqiqat qrupu xüsusi kök hüceyrələrdən istifadə edərək onları neyronlara yenidən proqramlaşdırıb. Bu, hər bir xəstənin genetik xüsusiyyətlərinin beyin funksiyasına və onun müalicəyə reaksiyasına necə təsir etdiyini öyrənməyə, təbabəti fərdi yanaşmaya yaxınlaşdırmağa imkan verib.
Məlum olub ki, psixi pozğunluqları təkcə genetika ilə izah etmək mümkün deyil. Genlər stress, zədə və toksinlərə məruz qalma kimi xarici amillərlə qarşılıqlı əlaqədə olur. Xəstəliyin inkişafını təyin edən bu mürəkkəb mexanizmdir.
Alimlər vurğulayıblar ki, şizofreniya, depressiya və digər xəstəliklərə şəkərli diabet və ya xərçəng kimi baxılmalıdır - şəxsi çatışmazlıqlar kimi deyil, müalicə tələb edən tibbi vəziyyətlər kimi. Tədqiqatçılar deyirlər ki, psixi pozğunluğu olan insanlar hər hansı digər xəstəliyi olan xəstələrlə eyni səviyyədə tibbi yardıma və ictimai anlayışa layiqdirlər.
Aydın
Şərhlər