Yer kürəsi milyonlarla ildir böyük bir asteroidlə toqquşmayıb, lakin bu təhlükənin tamamilə aradan qalxdığını demək çətindir. Kosmosda Bennu kimi Yerlə toqquşma ehtimalı olan çoxlu asteroidlər var. NASA-nın apardığı hesablamalara görə, Bennu asteroidinin 2182-ci ilin sentyabrında Yerə çırpılma ehtimalı 1:2700-dir (təxminən 0,04%).

Qaynarinfo xəbər verir ki, Cənubi Koreyanın Pusan Milli Universitetindən iqlim alimləri Bennu-nun Yerlə toqquşması halında mümkün ssenariləri modelləşdiriblər. Bennu 500 metr diametrə malikdir və bu, 66 milyon il əvvəl dinozavrların yox olmasına səbəb olan və 10-15 kilometr diametrində olan Çiksulub asteroidindən daha kiçikdir. Lakin nəticələr yenə də ciddi ola bilər.

Simulyasiyalar göstərir ki:

* Toqquşma nəticəsində atmosferə 400 milyon ton toz yayıla bilər.

* Bu, Günəş işığını azaldaraq qlobal temperaturun orta hesabla 4°C düşməsinə səbəb ola bilər.

* Yağıntılar dünya üzrə 15% azala, bu da quraqlıq və kənd təsərrüfatı məhsuldarlığında kəskin azalmaya gətirib çıxara bilər.

* Ozon təbəqəsi 32% zəifləyəcək, bu da bitkilərin inkişafını çətinləşdirəcək və qlobal qida təhlükəsizliyini təhlükə altına alacaq.

* Fotosintez sürəti həm quru, həm də dəniz ekosistemlərində 20-30% azalacaq.

Toqquşmadan sonra həyat davam edə bilərmi?

Bütün ssenarilər fəlakətlə nəticələnmir. Bennu asteroidindən və Yer səthindən atmosferə yayılan toz dəmir baxımından zəngin ola bilər və bu, su yosunlarının (algların) sürətlə çoxalmasına səbəb ola bilər. Xüsusilə dəniz diatomları (mikroskopik yosunlar) əvvəlkindən daha çox yayıla bilər. Zooplanktonlar bu yosunlarla qidalandığı üçün dəniz ekosistemlərində qida zəncirinin müəyyən dərəcədə bərpası mümkün ola bilər.

Belə toqquşma nə qədər tez-tez baş verir?

Yer kürəsinin keçmişdə neçə dəfə belə böyük asteroidlə toqquşduğu dəqiq məlum deyil, çünki təbii proseslər (yağış, külək, tektonik fəaliyyət) köhnə kraterləri zamanla yox edir. Lakin alimlər hesab edirlər ki, orta ölçülü asteroidlər hər 100-200 min ildən bir Yerə çırpılır.

Bu isə o deməkdir ki, insanlığın tarixi boyu bu cür toqquşmalar baş verə bilərdi. Bəzi elm adamları hətta belə fəlakətlərin insan təkamülünə və genetik inkişafına təsir etmiş ola biləcəyini düşünürlər.

İnsanlıq yox olacaqmı?

Bennu-nun Yerə çırpılması insanlığın tamamilə məhv olması demək deyil, lakin qlobal fəlakətə və ciddi ekoloji dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Sağ qalanlar üçün Yer tamamilə fərqli bir dünyaya çevrilə bilər. Lakin tarix boyu insanlıq müxtəlif çətinliklərin öhdəsindən gəldiyi kimi, bu ssenaridə də sağ qalmaq üçün yollar tapa bilər.

Aydın