Müharibələrin uşaqlara təhlükələri ilə bağlı yazanlar arasında Kerri MakKueq, Ontario Universitetinin Atkinson Mərkəzində erkən uşaqlıq siyasəti üzrə elmi işçi, və Ontario Təhsil Araşdırmaları İnstitutunda tətbiqi psixologiya və insan inkişafı üzrə professoru Emis Akbari yer alır. Onların araşdırmaları müharibələrin uşaqların psixoloji və fiziki inkişafına olan təsirlərini vurğulayır

Qaynarinfo xəbər verir ki, 2023-cü ildə dünyada 110-dan çox silahlı münaqişə qeydə alınıb və onların hər biri gənclərin həyatında qalıcı izlər buraxır. Bu çapıqlar təkcə fiziki deyil, həm də psixoloji olaraq ifadə olunur, onların inkişafına və gələcəyinə təsir edir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı 2023-cü ildə 26 münaqişə zonasında 33 minə yaxın uşaq hüquqlarının ciddi şəkildə pozulması faktını qeydə alıb. Birbaşa zorakılıqdan əlavə, uşaqlar xroniki stresdən əziyyət çəkirlər ki, bu da onların sağlamlığı üçün uzunmüddətli nəticələrə səbəb ola bilər. Məktəblərin, xəstəxanaların və evlərin dağıdılması uşaqları aclığa, xəstəliklərə və təhsil çatışmazlığına məruz qoyur.

Erkən yaşlarda baş verən travma beyin inkişafını dəyişdirir. Daimi təhdid və zorakılığa məruz qalan uşaqlar daha çox narahatlıq, depressiya və travma sonrası stres pozğunluğundan əziyyət çəkirlər. Bu problemlər yaşlandıqca daha da şiddətlənə bilər, uşaqların öyrənmə, əlaqələr qurma və həyatda uğur qazanma qabiliyyətinə təsir edə bilər.

Müharibənin ən dağıdıcı tərəflərindən biri təhsil sisteminin dağıdılmasıdır. Məktəblər bağlanır və milyonlarla uşaq təhsil almaq imkanını itirir ki, bu da onların uğurlu gələcək şanslarını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır. Qızlar bu şərtlərdən xüsusilə təsirlənir, çox vaxt gender əsaslı zorakılıq və istismarın qurbanlarına çevrilirlər.

Uşaqlar üçün birbaşa nəticələrlə yanaşı, münaqişələr ictimai resursları sosial sahədən hərbi sahəyə yenidən bölüşdürür, həm münaqişə zonalarında, həm də onlara cəlb olunmuş ölkələrdə yoxsulluğu və bərabərsizliyi gücləndirir. Cəmiyyətlərin yenidən qurulması üçün güclü vasitə ola biləcək təhsil kifayət qədər maliyyələşdirilmir - münaqişə zonalarında humanitar yardımın 3%-dən az hissəsi ona ayrılır.

Beynəlxalq humanitar təşkilatlar uşaqların inkişafı üçün təhlükəsiz məkanlar yaratmaqla onlara yardım göstərməyə davam edərkən, beynəlxalq ictimaiyyət gələcək nəsillər üçün bu dağıdıcı nəticələrin qarşısını almaq üçün uşaqların müdafiəsi və müharibənin səbəblərini həll etmək üçün maliyyəni artırmalıdır.

Alpər