Avrozonada yeni böhran riskləri artır, lakin yəqin ki, onun yaranması üçün şərait hələ tam formalaşmayıb. AB 10 ildən çox əvvəl oxşar böhranla üzləşmişdi.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə Reuters yazır.

Nəşrə görə, əsas narahatlıqlar erkən parlament seçkilərinin birinci turunda ifrat sağçı Milli Ralli partiyasının üstünlük təşkil etdiyi Fransa ilə bağlıdır. Paris həddindən artıq siyasi qeyri-sabitlik və fiskal sərxoşluq dövrünə qədəm qoya bilər. Bu, Fransa dövlət istiqrazlarının gəlirlərinin kəskin artmasına səbəb ola bilər.

Digər ağır borcu olan avrozona üzvləri, xüsusən də İtaliya, vahid valyutanı balansda saxlayaraq əziyyət çəkə bilər, lakin bu senari qaçılmaz görünmür, çünki ifrat sağçı baş nazirliyə namizəd Jordan Bardella öz partiyasının maliyyə vədlərini yumşaldıb. Milli Birlik 2027-ci ildə Fransada keçiriləcək prezident seçkilərində qalib gəlməyi hədəfləyir və maliyyə böhranını təhrik edərək onun nüfuzunu sarsıtmaq axmaqlıq olardı.

İnvestorlar çox da narahat deyillər, lakin avronun ortamüddətli perspektivləri narahatlıq doğurur. Milliyyətçilik və geosiyasi qarşıdurmanın yüksəldiyi bir vaxtda bir çox ölkədə yüksək borclar, kəskin xərc təzyiqləri və aşağı artım templəri yığılır.

Böhran qaçılmazdır, yoxsa yox?

Avrozonanın özünü maliyyə böhranından qorumaq yolları var. Bir ölkənin istiqraz gəlirliliyi kəskin şəkildə genişlənərsə, Avropa Mərkəzi Bankı borcu satın ala bilər.

Eyni zamanda, ECB, yalnız ölkənin "ağlabatan və davamlı maliyyə və makroiqtisadi siyasətlər" həyata keçirəcəyi təqdirdə xilasa gələcəyini bildirib. Buna görə də, defolt edən hökumət, Yunanıstan 2015-ci ildə məsul fiskal proqram qəbul etməzdən əvvəl olduğu kimi, borc investorları ilə baş-başa qala bilər.

Borc riyaziyyatı

Son avro böhranından bir fərq ondan ibarətdir ki, faiz dərəcələri indi daha yüksəkdir və bu, dövlət borcunun xidmətini daha baha edir.

BVF-nin məlumatına görə, İtaliyanın borclanması keçən il milli gəlirin 137%-ni, Fransanın borcu isə 111%-ni təşkil edib. Eyni zamanda, bu iki ölkənin büdcə kəsiri ÜDM-in 7,2%-i və 5,5%-i təşkil edib.

Avropa Komissiyası qarşıdakı aylarda hər bir ölkəni həddindən artıq kəsirlə mübarizə prosesinin bir hissəsi olaraq borc nisbətini azaltmağa inandırmağa çalışacaq. Bruegel analitik mərkəzinə görə, Fransa və İtaliyaya uyğunlaşmaq üçün yeddi il vaxt verilsə, maliyyə siyasətini ÜDM-in 0,5%-i və 0,6%-i həcmində sərtləşdirməli olacaqlar.

Gələcəkdə vəziyyət necə inkişaf edə bilər

Siyasətçilər dövlət xərclərini azaltmaq və ya vergiləri artırmaqdan çəkinəcəklər, çünki bu, onların populyarlığına xələl gətirəcək və iqtisadi artımı azaldacaq, lakin onlar Komissiya ilə razılığa gələ bilərlər. Əgər belə olarsa, o zaman bazarlar sakit qalacaq.

Problem ondadır ki, BVF borc nisbətinin artmaqda davam edərək 2029-cu ilə qədər İtaliya üçün ÜDM-in 145%-nə, Fransa üçün isə 115%-ə çatacağını proqnozlaşdırır. Beləliklə, borclanma əmsalları yüksək olaraq qalacaq.

Bundan əlavə, büdcə kəsirini cilovlamaq çətin olacaq, çünki bütün Aİ ölkələri müdafiə, iqlim dəyişikliyi və əhalinin qocalmasına görə daha çox xərcləməli olacaqlar. Rusiya Ukraynanı məğlub etsə, ölkələr panika içində silaha pul xərcləməyə başlayacaqlar.

Avrozona ölkələri də sadəcə olaraq borclarından çıxa bilməyəcəklər. BVF-nin proqnozlarına görə, Fransa iqtisadiyyatı növbəti 6 ildə orta hesabla 1,3%, İtaliyanın iqtisadiyyatı isə 0,6% artacaq. Geosiyasi vəziyyət pisləşərsə, vəziyyət də çətinləşəcək.

Alpər