Üç ay əvvəl əldə etdiyiniz uğuru xatırlayırsınızmı? Əgər çətinlik çəkirsinizsə, tək deyilsiniz. İnsan beyni nailiyyətləri uzun müddət xatırlamaqda elə də yaxşı deyil. Bugünkü dünyada xoşbəxtliyin "rəf ömrü" olduqca qısadır və yaş irəlilədikcə gənclikdəki hədəflərimizə olan həvəsimizi idarə etmək çətinləşir. Hədəflər müəyyənləşdirir və onların ardınca gedirik… Bəs bu prosesin özü necə? O da zövq verməlidirmi?

Qaynarinfo "Fast Company"yə istinadən xəbər verir ki, karyera məqsədlərinə çatmaq əlbəttə dəyərli bir fəaliyyətdir və insana müsbət təsir göstərir. Lakin bu yolda "prosesi də dəyərləndirin" kimi şablonlardan uzaqlaşaraq daha dəqiq nüanslara baxmaq lazımdır.

Məsələn, ABŞ-da aparılan və insanların xoşbəxtliyinin 75 min dollarlıq illik gəlirlə zirvəyə çatdığını iddia edən məşhur araşdırma çox vaxt səhv başa düşülür. Əslində, bu tədqiqat ümumi xoşbəxtlikdən çox, emosional rifahın gəlirlə necə dəyişdiyini araşdırırdı. Dr. Matt Killinqsvort tərəfindən bu ilin əvvəlində yayımlanan bir başqa araşdırma isə rifah səviyyəsinin gəlirlə birlikdə artmağa davam etdiyini göstərib.

Biz isə özümüzə inanılmaz dərəcədə böyük hədəflər qoyur və onlara çatmaq üçün daim çalışırıq. Lakin müəyyən bir mərhələyə yetişdikdə, uğurun artıq o qədər də xüsusi və dəyərli görünmədiyini görürük. Duolingo-da davam edən seriyalar, "Apple Watch"dakı aktivlik hədəfləri əvvəlki qədər motivasiya vermir. Sanki hər şey öz dəyərini itirir...

Bu, təbii prosesdir! Həyatımızın qaçılmaz bir hissəsi olan və psixologiyada hedonik adaptasiya adlanan bu fenomen, insanın xoşbəxtliyinin müəyyən bir səviyyəyə çatdıqdan sonra yenidən normallaşmasını izah edir. Lakin yaxşı xəbər budur ki, bu prinsipi lehimizə çevirmək də mümkündür!

Hedonik adaptasiya və tükənmişlik

Uğurların gətirdiyi sevincin sürətlə azalması və bizi yenidən "standart" emosional vəziyyətimizə qaytarması fikri ilk dəfə 1971-ci ildə Filip Brikman və Donald T. Kampbell tərəfindən irəli sürülüb

Hedonik adaptasiyanın iki üzü var:

* Bir tərəfdən, nailiyyətlərin gətirdiyi həyəcan zamanla azalır.

* Digər tərəfdən isə uğursuzluqlar və məyusluq hissi də zamanla yüngülləşir.

Əgər siz hədəflərinə sadiq və iddialı birisinizsə, çox güman ki, bu sonsuz dövrəni artıq hiss edirsiniz və müəyyən bir yorğunluqla qarşı-qarşıyasınız. Bəs həll yolu nədir?

Hedonik adaptasiyanı öz xeyrinizə istifadə edin

İnsan beyni yeni şeylərə tez alışır və bu səbəbdən uğurlarımızın bizə verdiyi sevinc uzun sürmür. Lakin bu mexanizmi düzgün idarə etsək, həyatımıza daha çox dəyər qata bilərik.

1. Uğur zirvələrinizi "mikro dozalar" şəklində qəbul edin

Böyük hədəfləri əldə etmək uzun müddət tələb etdiyindən, beyin çox gec "mükafat" alır. Halbuki kiçik və ardıcıl uğurlar insanın motivasiyasını yüksək saxlaya bilər.

Böyük bir məqsədin yerinə mərhələli məqsədlər qoymaq bu problemi həll edə bilər.

2. Sahib olduğunuz şeylərdən çox, yaşadığınız təcrübələrə önəm verin

Tədqiqatlar göstərir ki, "bir şey satın almaq” yerinə "bir təcrübə satın almaq” daha uzunmüddətli xoşbəxtlik gətirir.

Kornell Universitetində aparılan bir araşdırma isə maraqlı bir məqamı üzə çıxarıb: Gələcəkdə baş verəcək xoş təcrübənin gözləntisi belə insanın gündəlik motivasiyasını artırır.

3. Müddəti daha maraqlı edin

Niyə hədəflərinizə gedən yolda yeni vərdişlər yaratmayasınız?

Davranışlarımızı formalaşdırma tərzimiz əhəmiyyətlidir. Yalnız iradə gücünə əsaslanmaq yorucu ola bilər, lakin hədəflərimizi kiçik vərdişlərə çevirmək prosesi asanlaşdırır.

Daha çox uğur deyil, daha yaxşı bir yol

Müasir dünyada müvəffəqiyyət və tükənmişlik arasındakı incə xətti çoxlarımız hiss edirik. Artıq "daha çox işləmək" və "daha böyük nailiyyətlər əldə etmək" konsepsiyası yetərli olmaya bilər. Həyatımıza doğru perspektivdən baxaraq, yalnız nəticəni deyil, prosesi də dəyərləndirməyə çalışmalıyıq.

Yəni:

* Daha az işləmək yox, daha ağıllı işləmək.

* Daha çox uğur yox, daha davamlı motivasiya.

* Hər şeyi əldə etmək yox, həyatdan daha çox həzz almaq.

Əgər bu balansı qoruya bilsəniz, həm daha uğurlu, həm də daha xoşbəxt bir həyat yaşaya bilərsiniz!

Aydın