Maliyyə bazarlarında artan optimizmə baxmayaraq, Ukraynada müharibənin mümkün sülh yolu ilə həlli Avropa üçün iqtisadi sıçrayışa zəmanət vermir. Əksinə, investorlar yeni geosiyasi və siyasi turbulentlik dalğası ilə üzləşə bilərlər.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times" yazır.

2025-ci ilə investorlar Avropa iqtisadiyyatının perspektivlərinə münasibətdə bədbin əhval-ruhiyyə ilə daxil olublar. Fondların əksəriyyəti Avropa səhmlərini aşağı qiymətləndirir və onların daha yaxşı dinamika göstərəcəyini gözləmirdi. Proqnoz yalnız qismən doğrulub. "Eurostoxx 600" indeksi 15,5 faiz artaraq 17,5 faiz yüksələn "S&P 500"dən cüzi geri qalıb. Lakin avro ilə hesablayan investorlar üçün dolların zəifləməsi ABŞ-a yatırımlardan əldə edilən gəlirləri faktiki olaraq neytrallaşdırıb.

2026-cı il ərəfəsində əhval-ruhiyyə köklü şəkildə dəyişib. "Bank of America"nın Avropalı fond menecerləri arasında keçirdiyi son sorğu göstərir ki, respondentlərin 78 faizi gələn il Avropada daha güclü iqtisadi artım gözləyir. Bu, 2021-ci ilin ortalarından bəri ən yüksək göstəricidir. Rekord səviyyədə – 92 faiz – Avropa səhmlərinin bahalaşacağını proqnozlaşdırır. Avropalı fond menecerləri arasında nağd vəsaitin payı son 12 ilin minimumuna – 2,8 faizə enib.

Bu optimizm əsasən Almaniyanın fiskal stimulları ilə dəstəklənən qlobal iqtisadi artım gözləntilərindən qaynaqlanır. Lakin bu amil artıq böyük ölçüdə bazarlar tərəfindən nəzərə alınıb. Nəzəri baxımdan yeni artım impulsu üçün əsas ümid Ukrayna ilə Rusiya arasında müharibənin tezliklə başa çatmasıdır. Ancaq nəşr xəbərdarlıq edir ki, investorlar bundan ciddi iqtisadi dividendlər gözləməməlidirlər.

Ən aydın təsir enerji daşıyıcılarının qiymətlərinin azalması ola bilər. ABŞ-ın yeni Milli Təhlükəsizlik Strategiyasında Rusiya ilə "strateji sabitliyin” bərpası Avropa iqtisadiyyatının dirçəldilməsi üçün mühüm element kimi göstərilir. Bu isə sülh sazişindən sonra sanksiyaların tezliklə ləğv ediləcəyini və Rusiyadan neft və qaz idxalının bərpa olunacağını nəzərdə tutur.

Eyni zamanda bu yanaşma Vaşinqtonun əvvəlki tələbləri – Aİ-nin Rusiya enerji resurslarından imtina etməsi və ABŞ-dan böyük həcmdə mayeləşdirilmiş təbii qaz alması ilə ziddiyyət təşkil edir.

Daha real ssenariyə görə, Avropa Rusiyadan qaz asılılığına qayıtmağa tələsməyəcək və idxal tədricən artacaq. Bərpa xərcləri hesabına istehlakçı əhval-ruhiyyəsinin yaxşılaşması və ticarətin qismən canlanması iqtisadiyyatı dəstəkləyə bilər. Lakin bu effekt ukraynalı qaçqınların vətənlərinə qayıtması fonunda daxili istehlakın azalması ilə zəifləyəcək.

"Goldman Sachs"ın hesablamalarına görə, hətta hərtərəfli sülh sazişi belə avrozonanın iqtisadi artımına cəmi 0,5 faiz bəndi, kövrək atəşkəs isə təxminən 0,2 bənd əlavə edə bilər.

Uzunmüddətli artıma real təsiri isə 2024-cü ildə İtaliyanın keçmiş baş nazirləri Mario Draqi və Enriko Letta tərəfindən tövsiyə olunan struktur islahatlar göstərə bilərdi. Lakin analitiklərin hesablamalarına əsasən, bu tövsiyələrin yalnız 11 faizi həyata keçirilib.

Avropa hökumətləri arasında Ukraynaya reparasiya xarakterli kredit formasında maliyyə yardımı ilə bağlı fikir ayrılıqları artıq gələcək qarşıdurmaların siqnalını verir. Ukraynada sülh sazişi avropalıları yeni çağırışlarla, o cümlədən Ukraynanın Aİ-yə üzvlüyü məsələsi ilə üz-üzə qoyacaq.

Aydın