Cümə axşamı Vladimir Putin xatırlatmağa çalışıb ki, Rusiya ərazisindəki hədəfləri vurmaq üçün Qərb raketlərindən istifadəyə icazə verilməsi "qırmızı xətt”dir. Bu, Qərbdə aparılan müzakirələrə cavab idi. Qərb siyasətçilərinin bəyanatlarından və mediadakı yazılardan belə çıxır ki, yaxın həftələrdə Kiyev çox güman ki, Rusiyadakı hədəfləri vurmaq üçün Qərb raketlərindən istifadə etməyə icazə alacaq. Putinin cavabı hətta rusiyalı z-bloggerləri də inandırmadı, çünki Rusiya prezidenti Ukraynanın ilhaq edilmiş bölgələrini Rusiya hesab etmir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, "Agentstvo.media” hərbi analitiklərin köməyi ilə Kiyevin Qərb silahlarından istifadə üçün icazə aldıqdan sonra Rusiyanın hansı şəhərlərinin zərbə zonasına düşəcəyini təhlil edib.

Vladimir Putin cümə axşamı bildirib ki, Rusiya ərazisinə yüksək dəqiqlikli Qərb silahları ilə zərbə endirmək icazəsi "NATO ölkələrinin, ABŞ-ın, Avropa ölkələrinin Ukraynadakı müharibədə birbaşa iştirakından başqa heç nə demək deyil, bu, birbaşa iştirakdır”. "Bizim üçün yaradılacaq təhdidlərə əsaslanaraq müvafiq qərarlar qəbul edəcəyik”, - deyə Rusiya prezidenti vurğulayıb.

Putin daha əvvəl Rusiya hədəflərinə yüksək dəqiqlikli Qərb silahları ilə hücumların yolverilməzliyi barədə artıq danışıb. Lakin Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kursk vilayətini işğal etməsindən sonra Qərb və Ukrayna siyasətçiləri, eləcə də ekspertlər Rusiyanın "qırmızı xətlərinin” əslində mövcud olmamasından danışmağa başlayıblar. Putinin bəyanatı bu təəssüratı dağıtmaq cəhdi idi.

Bununla belə, hətta rusiyalı hərbi blogerlər də prezidentin sözlərinə inanmadılar. Böyük Z-kanallarından biri olan "Voyennıy osvedomitel” xatırladıb ki, Ukrayna ordusu artıq Krımda və "yeni ərazilərdə” Storm Shadow və ya ATACMS raketləri ilə hədəfləri vurmaq üçün koordinatları daxil edir. O, daha sonra Putinin məntiqini şübhə altına alıb və bundan belə nəticə çıxarıb ki, "NATO əsgərlərinin birbaşa iştirakı” yalnız "köhnə ərazilərə” zərbə endirmək üçün lazımdır.

Məhdudiyyət nə vaxt götürülə bilər? ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinken və Böyük Britaniyanın Xarici işlər naziri Devid Lemmi çərşənbə günü Kiyevə səfər ediblər və orada Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski ilə Rusiyadakı hədəflərə qarşı uzaqmənzilli raketlərin istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətlərin mümkün yumşaldılmasını müzakirə ediblər.

Diplomatların Kiyevə səfərinin nəticələrini şərh edən "Bloomberg” qeyd edib ki, əvvəllər ABŞ Rusiya ərazisinə Amerika raketlərinin hücumlarına qarşı idi, lakin Vaşinqton və London İran raketlərinin Rusiyaya verilməsindən sonra müzakirənin tonunu dəyişib. ABŞ və digər Qərb ölkələrinin xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, "Fateh-360” raketlərinin Rusiyaya verilməsini Blinken də təsdiqləyib. "The Times”ın yazdığı kimi, sentyabrın 4-də Rusiya gəmisi Xəzər dənizində Rusiya limanına 200-dən çox raket göndərib.

"Reuters” Qərb mənbələrinə istinadən yazıb ki, Blinken və Lemmi Ukraynadan onun strateji hədəfləri barədə daha ətraflı məlumat alacaqlar. "The Guardian” isə Blinkenin sözlərini Ağ Evin Ukraynanın uzaqmənzilli silahların istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldıracağına dair "ən güclü işarə” kimi qəbul edib.

Britaniya hökumət mənbələri "The Guardian”a bildiriblər ki, Rusiyadakı hədəflərə qarşı "Storm Shadow" qanadlı raketlərinin istifadəsinə icazə verilməsi barədə qərar Lemminin Kiyevə səfərindən əvvəl verilib, lakin bu barədə cümə günü Starmer və Bayden arasında keçirilən görüş zamanı belə ictimaiyyətə açıqlama verilməyəcək. Nəşr həmçinin qeyd edib ki, "ehtiyatsız və ya lazımsız hücumlardan qaçmaq üçün” raketlərin uçuş məsafəsi çox güman ki, 190 mil (300 km) ilə məhdudlaşdırılacaq.

Londonun "Times” qəzeti öz mənbələrinə istinadən yazıb ki, ABŞ prezident administrasiyasının bir hissəsi artıq uzaqmənzilli raketlərlə bağlı fikrini dəyişib, lakin onlar hələ də Baydeni və Moskva ilə münaqişənin genişlənməsi perspektivindən narahat olan digər skeptikləri inandırmalıdırlar... Qəzetin həmsöhbətləri ABŞ-ın mövqeyinin sentyabrın 22-23-də BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyasının açılışına qədər dəyişə biləcəyini ehtimal ediblər.

"Politico” müzakirələrlə tanış olan amerikalı rəsmilərə istinadən yazır ki, Ağ Ev artıq Ukraynanın Amerika silahlarından istifadəsinə bəzi məhdudiyyətləri yumşaltmaq və Rusiya raketlərindən müdafiə səviyyəsini artırmaq planını yekunlaşdırır. Moskva da Qərbin raketlərinin istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətin aradan qaldırılmasına hazırlaşır. Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov etiraf edib ki, Rusiyaya ATACMS raketləri ilə zərbə endirmək qərarı artıq verilib və hazırda "qərarın rəsmiləşdirilməsi üçün artıq qəbul olunmuş məlumat kampaniyası” gedir.

Məhdudiyyətin götürülməsi nə deməkdir? Hərbi analitik Yan Matveyevin nəşrə izah etdiyi kimi, söhbət Storm Shadow, GMLRS ER və ATACMS raketlərindən istifadəyə icazə almaqdan gedə bilər. Onlar Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin hazırda Rusiyanın dərinliklərinə hücum etmək üçün istifadə etdiyi Ukrayna PUA-larından qat-qat güclü döyüş hissələri daşıyırlar. "Yəni, uzaq hədəflərə zərbələrin gücü kəskin artacaq. Bundan əlavə, GMLRS ER və ATACMS hərbçilərin cəmləşdiyi yerlərə və həssas avadanlıqlara (hava hücumundan müdafiə, radarlar, təyyarələr) hücumlar üçün kaset döyüş başlıqları daşıya bilər”, - Matveyev əlavə edib.

Conflict Intelligence Team (CIT) analitiki "Agentstvo.media”ya bildirib ki, "Storm Shadow” raketləri dronlardan daha çox möhkəm tikililərə zərər vurmağa qadirdir. "Storm Shadow ilə birlikdə bu, müxtəlif hədəfləri vurmaq üçün geniş imkanlar təqdim edir", - deyə komanda üzvü bildirib.

Bu raketlərin qarşısını almaq Rusiya hava hücumundan müdafiə vasitələri üçün asan olmayacaq. CIT-in izah etdiyi kimi, onların hədəfə nisbətən qısa uçuş vaxtı var. Yalnız bir neçə hava hücumundan müdafiə sistemi ATACMS-i ələ keçirə bilər. Storm Shadow-u vurmaq üçün kompleks hava hücumundan müdafiə sistemləri də lazımdır.

GMLRS ER və ATACMS 150-160 km məsafədə, Storm Shadow-un ixrac versiyası isə 250-290 km məsafədə hədəfləri vurmağa qadirdir. "Lakin qanadlı raketlər cəbhə xəttinə 30-50 kilometrdən çox yaxınlaşa bilməyən təyyarələrdən buraxılır", - ekspert Matveyev davam edir. Belə çıxır ki, Qərb qanadlı raketlərinin məhv edilməsi radiusu daha kiçik olacaq - 200 km-ə qədər.

CIT hesab edir ki, məhdudiyyətlər aradan qaldırılarsa, Kiyevin atdığı raketlərin təsirinə məruz qalan ərazi Ukrayna sərhədlərindən 300 km-dən çox olmayan Rusiya ərazisi olacaq. CIT nəşr bildirib ki, indiyədək təsirə məruz qalan ərazi yalnız Rusiyanın sərhədyanı rayonlarında təxminən 60-70 km dərinlikdə olan zolaqdır.

Matveyev hesab edir ki, Qərb ölkələri çətin ki, Kiyevlə "Storm Shadow” (500+ kilometr) və ABŞ-ın AGM-158 JASSM qanadlı raketlərinin (370 km-dən çox) uzaq mənzilli versiyalarının istifadəsi ilə bağlı razılığa gəlsinlər.

Qərb müttəfiqləri yalnız 300 km-ə qədər mənzilli raketlərin istifadəsini təsdiq edərsə, onda Rusiyanın altı şəhəri - ikisinin əhalisi milyondan çox olan regional mərkəzlər: Rostov-Don, Voronej, Belqorod, Kursk, Bryansk və Oryol onların vurma zonasına düşəcəklər.

Ancaq vurula biləcək ərazi daha böyük ola bilər. Ötən həftə "Reuters” yazıb ki, ABŞ və Ukrayna 370-dən 800 km-ə qədər uçuş məsafəsinə malik (modifikasiyadan asılı olaraq) uzaqmənzilli JASSM raketlərinin tədarükü ilə bağlı razılaşmaya yaxındır. Agentliyin mənbələri bildiriblər ki, raketlərin yardım paketinə daxil edilməsi artıq payızda elan oluna bilər, lakin hələlik heç bir qərar verilməyib.

Nizami Bağırov