Təxminən bir əsr əvvəl "Gələcək insanın həyatında bir gün" mövzusunda irəli sürdüyü proqnozlar dövrün insanları tərəfindən "həddindən artıq fantastik" hesab edilən professor və ixtiraçı Arçibald Montqomeri Lounun bir çox fikri bu gün həyata keçib. 1925-ci ildə "London Daily News" qəzetində yayımlanan məqaləyə görə, onun proqnozları arasında radio saatlarla oyanmaq, şəxsi radio cihazları vasitəsilə ünsiyyət qurmaq, səsgücləndiricilərdən xəbərlər dinləyərək və televizordan görüntülər izləyərək səhər yeməyi yemək, eskalatorlarla və hərəkət edən səkilərlə alış-veriş etmək kimi dövrün insanlarını heyrətə salan fikirlər yer alıb.

Qaynarinfo "The Guardian"a istinadən xəbər verir ki, Lounun kitabının nəşrindən 100 il sonra proqnozlarının bir qismi gerçəkləşib, lakin bəzi təxminləri, məsələn, insanların sintetik keçədən hazırlanmış bir parça kostyum və papaq geyinməsi kimi ideyaları reallaşmayıb.

"Findmypast" onlayn soy ağacı xidməti alimin proqnozlarını rəqəmsal tarixi qəzet arxivlərindən toplayaraq "2025-ci il üçün bir əsr əvvəlki proqnozlar" adlı kolleksiya kimi təqdim edib.

1888-ci ildə dünyaya gələn Arçibald Montqomeri Lou mühəndis, fizika araşdırmaçısı, ixtiraçı və yazıçı olub. İlk motorlu pilotsuz uçuş aparatını ixtira edib, televiziya texnologiyasının inkişafı üzərində çalışmış və təyyarələr, torpedo qayıqları və idarə olunan raketlər üzərində işlər görərək "radio ilə idarəetmə sistemlərinin atası" kimi tanınıb. Həyatı boyu almanlar tərəfindən iki uğursuz sui-qəsd cəhdinə məruz qaldığı da məlumdur.

Lou 1925-ci ildə evlərdə səsgücləndiricilər və televizorların məlumat və əyləncə mənbəyi olaraq "şəkilli qəzetlər"in yerini alacağını irəli sürmüşdü. O, bir düyməyə basaraq qlobal yayımlara çıxışın mümkün olacağını, həmçinin cinayətkarları tutmaq üçün gizli kameralar və dinləmə cihazlarının istifadəsini proqnozlaşdırmışdı.

Hərəkətli pilləkənlər və yollar, avtomatik telefonlar, günümüzdə yayılmış radio çalar saatlar və televiziya da onun proqnozları arasındadır. Alim, külək və dalğaların insanlığın xidmətinə veriləcəyini də söyləmişdi ki, bu gün açıq dəniz külək və günəş enerjisinin inkişafı ilə təsdiqini tapıb. Bundan əlavə, "həyatın bütün ağır işlərini maşınlar həyata keçirəcək" proqnozu da avtomatlaşdırma və robot texnologiyaları ilə həyata keçib.

Lounun proqnozlarından biri, insanların hər səhər "radio işıq terapiyası və ya masaj" vasitəsilə enerjili və gümrah qalacaqları barədə olub. Bu proqnoz müasir sağlamlıq və həyat tərzi tendensiyaları ilə paralellik təşkil edir. Bundan başqa, onun qadınların şalvar geyinməsinin geniş yayılacağı və doğumdan əvvəl cinsiyyətin müəyyən edilə biləcəyi kimi fikirləri də yerinə yetib.

Lounun bəzi ideyaları isə gerçəkləşməyib. Məsələn, hər kəsin sintetik keçədən hazırlanmış kostyum geyinəcəyi təxminləri reallaşmayıb. Bundan başqa, 1929-cu ildə "Daily Express" qəzetində onun qadınlar haqqında mübahisəli fikirləri də tənqid olunmuşdu. O, qadınların intellektual səviyyədə kişilərə yaxınlaşmasının əsrlər alacağını iddia etmişdi. Bu fikirlər dövründə belə "konservativ" kimi qəbul olunmuşdu.

1925-ci ildə professor Arçibald Lou tərəfindən irəli sürülən ideyalar o dövrün insanlarını heyrətləndirsə də, bir çoxu bu gün həyatımızın bir hissəsinə çevrilib. Texnologiyanın inkişafı və həyat tərzimizin dəyişməsi onun gələcək haqqında vizionunun nə qədər dəqiq olduğunu bir daha sübut edir. Bu, həm də indiki dövrdə texnologiyanın gələcəyimizə necə təsir edəcəyi ilə bağlı düşünməyə səbəb olur.

Aydın