ABŞ Müdafiə Nazirliyi 2024-cü il üçün yeni Arktika Strategiyasını açıqlayıb. Pentaqon Vaşinqtonun milli təhlükəsizlik üzrə iki əsas rəqibi olan Çin və Rusiya arasında "artan yaxınlaşmadan” narahatlığını bildirib.

Bu barədə Qaynarinfo "Bloomberg”ə istinadən xəbər verir.

Hesabata görə, ABŞ Çin və Rusiyanın artan marağı, eləcə də iqlim dəyişikliyinin sürətlənməsinin yaratdığı yeni riskləri nəzərə alaraq Arktikada hərbi hazırlığını və müşahidəsini genişləndirəcək.

"Arktika buzlarının əriməsi yeni gəmiçilik marşrutları açır və həm Çin Xalq Respublikası, həm də Rusiya tərəfindən artan maraq və fəallıq cəlb edir", - Müdafiə nazirinin müavini Ketlin Hiks brifinqdə deyib.

Onun sözlərinə görə, Çin "beynəlxalq nizamı yenidən formalaşdırmaq üçün iradəsi və artan vasitələri olan yeganə strateji rəqibdir”, Rusiya isə "bölgədə təhlükəsizlik və sabitliyə ciddi təhdid yaratmaqda davam edir”.

Pentaqonun prioritetlərinə daha geniş regionun daha yaxşı nəzarəti, eləcə də kosmik əsaslı raket xəbərdarlığı sistemlərinin tədqiqi, Şimali Amerika Aerokosmik Müdafiə Komandanlığı vasitəsilə NATO daxilində və Kanada ilə daha dərin koordinasiya və təkmilləşdirilmiş peyk və informasiya rabitəsi daxildir.

Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü onu Arktikanı əhatə edən və hazırda Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının üzvü olan digər 7 ölkədən təcrid edib və regionda öz planını həyata keçirən Çindən daha çox asılı vəziyyətə salıb. Şimali Amerika və Avropadakı Arktika ölkələri də GPS-in bloklanmasından tutmuş casus şarlarına qədər yeni təhlükələrlə üzləşirlər.

Çin, Arktika ölkəsi olmasa da, nüfuz qazanmağa, giriş əldə etməyə və "regional idarəçilikdə daha böyük rol oynamağa" çalışır. Pentaqon birgə mülki-hərbi tədqiqatlar aparmaq üçün bölgədə üç buzqıran gəmi işlətdiyini və qütb şəraitində işləyə bilən pilotsuz sualtı aparatları və sabit qanadlı təyyarələri sınaqdan keçirdiyini bildirib.

Arktika Yer kürəsinin istənilən digər bölgəsinə nisbətən bir neçə dəfə daha sürətli istiləşir və Arktika sahilləri olan ölkələrə hələ də əsasən nəzəri mineral və enerji ehtiyatlarını inkişaf etdirmək üçün imkanlar yaradır.

Hesabatda deyilir ki, dəniz buzları əridikcə regionun strateji əhəmiyyəti də dəyişir və bu, Alyaska ilə Rusiya arasındakı Berinq boğazının və Norveçin şimalındakı Barents dənizinin "gəmiçilik üçün daha əlverişli və daha iqtisadi və hərbi əhəmiyyət kəsb etməsinə” səbəb olur.

"İqlim dəyişikliyi və bunun nəticəsində müharibə mühitində baş verən dəyişikliklər bizdən əsgərlərimizi ən yaxşı şəkildə necə qorumaq və münaqişənin qarşısını almaq üçün yenidən düşünməyi tələb edir", - Hiks bildirib.

Rusiya yeni hərbi infrastruktura sərmayə qoymağa və regionda sovet qurğularını bərpa etməyə davam edir. Bundan əlavə, onun Şimal Donanması ballistik raket sualtı qayıqları ilə birlikdə Kola yarımadasında yerləşir.

Rusiyanın "Arktika vasitəsilə ABŞ ərazisinə aydın yanaşma yolu” var və ABŞ-ın Avropa və ya Hind-Sakit Okeandakı böhranlara cavab verməsinin qarşısını almaq üçün orada öz imkanlarından istifadə edə bilər. Hesabatda deyilir ki, onun dəniz infrastrukturu, hətta qanuni iddiası olmayan ərazilərdə belə Şimal Dəniz Marşrutuna nəzarət etməyə imkan verə bilər.

"Birləşmiş Ştatlar Arktika ölkəsidir və region bizim dövlətimizin müdafiəsi, ABŞ-ın milli suverenliyinin qorunması və müdafiə müqaviləsi öhdəliklərimiz üçün çox vacibdir, - deyə Müdafiə Naziri Lloyd Austin qeyd edib. - Böyük geosiyasi dəyişikliklər Arktikaya bu yeni strateji yanaşmanı zəruri edir”.

Nizami Bağırov