Zaman daralır, ABŞ hökumətinin fəaliyyətini dayandırmaq riski artır - Nə baş verir?

Qaynarinfo CNN-ə istinadən xəbər verir ki, Nümayəndələr Palatasının spikeri, respublikaçı Kevin Makkarti və onun ifrat sağçı partiya üzvləri, habelə Nümayəndələr Palatasında və Senatda respublikaçılar arasında davam edən ziddiyyətlər vəziyyəti dəyişdirmək üçün çox az ümid yaradır. Münaqişədə iştirak edən bütün tərəflər artıq etiraf ediblər ki, sentyabrın 30-na kimi, istənilən halda, onların Amerika nazirlik və idarələrinin maliyyələşdirilməsi üçün 12 qanun layihəsini razılaşdırmağa vaxtları olmayacaq.

Aydındır ki, Nümayəndələr Palatası və Senat büdcəni qəbul etmək əvəzinə, heç olmasa, danışıqlar üçün onlara daha çox vaxt verəcək qısamüddətli razılığa gəlməlidir. Belə bir razılaşma qanunvericilərin cari ilin büdcəsini yeni büdcə ilə bağlı razılığa gələnə qədər uzatmağı nəzərdə tutur.

Bununla belə, Nümayəndələr Palatasındakı ifrat sağçı Respublikaçılar bu dəfə hətta 2023-cü maliyyə ili üçün büdcədə nəzərdə tutulan xərclərin azaldılmasını tələb edirlər.

"Reuters"in məlumatına görə, Nümayəndələr Palatasının bəzi mühafizəkarları 2024-cü maliyyə ili üçün hökumət xərclərini Co Bayden və Nümayəndələr Palatasının spikeri Kevin Makkarti ilə may ayında borc tavanı sazişinin bir hissəsi kimi razılaşdıqları ilə müqayisədə təxminən 120 milyard dollar azaltmaq niyyətindədirlər. Orada çoxluq təşkil edən Senatdakı demokratlar təklifi qəbul etməyəcəklərinə işarə ediblər. Bununla belə, hətta Senat Respublikaçıları, o cümlədən onların lideri Mitç Makkonnell partiya yoldaşlarının bu tələbini rədd ediblər.

Üstəlik, Senat artıq bir sıra xərcləmə qanun layihələri ilə bağlı ikitərəfli razılaşma əldə etsə də, Nümayəndələr Palatasındakı respublikaçılar hələ də yalnız öz aralarında konsensus tapmağa çalışırlar.

Florida ştatından olan demokrat və konqresmen Debbi Vasserman Şults CNN-ə müsahibəsində hazırkı vəziyyətdə hökumətin bloklanmasından qaçmağın prinsipcə mümkün olduğuna şübhə edib. Nebraska ştatını təmsil edən respublikaçı Don Bekon razılığın əldə olunacağına ümid edir. Qanunvericinin fikrincə, xüsusilə seçkilər ərəfəsində hökumətin fəaliyyətini dayandırmasına icazə vermək çox böyük səhv olardı. Bununla belə, Kapitolidə artan fikir ayrılıqları dövlət qurumlarının rəvan işləməsinin taleyinin "tarazlıqda” olduğunu göstərir.

Demokratlar Palatasının nümayəndəsi Meri Skanlon CNN-ə bildirib ki, son büdcə müzakirəsi zamanı Konqresdə heç kim hökumətin bağlanmasını istəməyib. İndi bir çox ifrat sağçı respublikaçılar bunun daha çox faydalı olacağına inanırlar.

Ötən gün, mühafizəkar, respublikaçılarla ən mühüm danışıqlar aparanlardan biri olan Texas ştatının nümayəndəsi Çip Roy hökumətin fəaliyyətini dayandırmasının çox güman ki, "qaçılmaz” olduğunu deyib. O, günahı "ölkənin maraqlarını gücləndirməkdə və qorumaqda maraqlı olmayan" Senat və Ağ Evin üzərinə qoyub.

Çip Roy qorxur ki, Nümayəndələr Palatasının spikeri Kevin Makkarti demokratlarla sövdələşə bilər. Və onlar artıq Makkartini hədələyirlər ki, onun vəzifəyə uyğunluğu ilə bağlı suallar qaldıra bilərlər. Xüsusilə, komitələrdən birinin qapalı iclasında sağçı Azadlıq Qrupu fraksiyasından olan respublikaçı Mett Gaetz ilə Nümayəndələr Palatasının spikeri arasında ictimai qarşıdurma baş verib. Bu barfədə "The Hill" yazıb.

Mett Gaetz xəbərdarlıq edib ki, o, bir sıra büdcə tələblərini yerinə yetirə bilməsə, spiker Makkartini vəzifəsindən kənarlaşdırmaq üçün səsvermə keçirilməsinə çalışacaq. Makkarti cavab olaraq onunla kobud danışıb və istehza ilə səsverməni təxirə salmamağı təklif edib.

"The Washington Post" iddia edir ki, Respublikaçılarla razılaşma hələ də mümkündür. Nəşrin yazdığına görə, mümkün saziş çərçivəsində hökumətin maliyyələşdirilməsinin qısa müddətə saxlanılması nəzərdə tutulur. Bu, cari büdcə səviyyəsinin bir aylıq uzadılması və təbii fəlakətlərin aradan qaldırılması və sərhəd təhlükəsizliyi üçün əlavə maliyyə vəsaiti deməkdir. Amma hətta Nümayəndələr Palatasındakı respublikaçılar bütün mühafizəkarları qane edən razılaşmalara nail olsalar belə, əksinə, xərcləri artırmaq istədikləri ABŞ Senatı ilə məsələni həll etmək daha çətin olacaq.

Nümayəndələr Palatasının üzvləri büdcənin azaldılmasını istəsələr də, ABŞ Senatının qanun layihəsinə 8 milyard dollar əlavə müdafiə maliyyəsi və 6 milyard dollar fövqəladə maliyyə vəsaiti daxil olacaq.

Beləliklə, Senatda unikal vəziyyət yaranıb ki, bu gün mərkəzçi respublikaçılar və demokratların mövqeləri Amerika Konqresinin aşağı və yuxarı palatalarındakı mühafizəkarların mövqelərindən bir-birinə daha yaxındır.

Senatın Demokratlar Partiyasının lideri Çak Şumer bu yaxınlarda büdcə ilə bağlı baş verənlərdən qıcıqlandığını deyib və Nümayəndələr Palatasındakı respublikaçıları ifrat sağçılarla xərclərin azaldılması ilə bağlı razılaşmanı dayandırmağa çağırıb: "Hər iki palatadakı hər iki partiya hökumətin bağlanmasının qarşısını almaq üçün ikitərəfli şəkildə birlikdə işləməli olacaq. Bu, Respublika Nümayəndələr Palatasının ən sağında oturan 30 dəli üçün aydın görünməsə də, hər kəs üçün aydındır... Onların öz yolu ola bilməz. Mən respublikaçı həmkarlarımdan xahiş edirəm ki, hökumətin fəaliyyətini davam etdirmək üçün vaxtın tükəndiyini dərk etsinlər. Bunu dayandırmaqdan qaçmağın yeganə yolu ikitərəfli razılıq əldə etməkdir".

"Konqres böhran içindədir. Bundan aydın çıxış yolu yoxdur”, deyə "Politico” hazırkı vəziyyəti xarakterizə edir.