Ağbaş qartal qəhvəyi bədənə, ağ başa, sarı gözlərə və qövsvari dimdiyə malik yırtıcı quşdur. Şimali Amerikada yaşayan bu nəhəng quşlar iki metrə çatan qanad genişliyinə malikdir, bu da onların az enerji sərf edərək uzun müddət uçmasına imkan verir.

Adətən dişi qartallar erkəklərdən daha böyük olur. Dişilərin qanad açılımı 2,5 metrə, erkəklərin isə 2 metrə qədər çata bilər.

Ağbaş qartallar nə ilə qidalanır?

Bu quşlar əsasən balıq və digər kiçik heyvanlarla, o cümlədən quşlar, dələ, dovşan və digər kiçik məməlilərlə qidalanır. Bundan əlavə, bəzən digər yırtıcıların ovunu oğurlayaraq enerji sərf etmədən qidalanmağa üstünlük verirlər.

Qartallar necə ov edir?

Ağbaş qartalların yüksək ov qabiliyyətinə malik olmalarını təmin edən bir neçə xüsusiyyəti var. Kəskin görmə qabiliyyəti sayəsində onlar ovlarını bir mil (təxminən 1,6 km) uzaqdan görə bilirlər. Hədəfi müəyyən etdikdən sonra təxminən 160 km/saat sürətlə eniş edərək iti caynaqları ilə ovu tuturlar.

Ovlarını öldürdükdən sonra qövsvari iti dimdikləri ilə əti parçalayıb hissə-hissə udurlar. Artıq qida isə boğazlarında yerləşən xüsusi kisədə saxlanılır.

Qartallar necə yuva qurur?

Ağbaş qartallar ömrüboyu tək bir partnyorla cütlük qururlar. Cütlük yumurta qoymağa hazır olduqda, iri ağacların zirvəsində nəhəng yuva qurur. Bu, balaların yırtıcılardan qorunmasına kömək edir.

Yumurtaları həm erkək, həm də dişi qartal inkubasiya edir. Hər bir yuvada adətən 2-3 yumurta olur və balalar təxminən 35 gün ərzində çıxır.

Bala qartallar nə vaxt uçmağa başlayır?

Yeni doğulan qartalların başları boz rəngdə olur və 4-5 yaşlarına qədər bu rəngdə qalır. Valideynlər balalara ilk üç ay ərzində baxır və onları uçuşa və müstəqil yaşamağa hazırlayır.

Yetkin qartallar təxminən 6 həftə ərzində balalara ov etməyi və yem tapmağı öyrədirlər.

Ağbaş qartallar harada yaşayır?

Bu quşlar Alyaska, Kanada, Meksika və ABŞ-ın bütün ştatlarında, ancaq Havay adaları istisna olmaqla, geniş yayılıb. Dünyada yaşayan ağbaş qartalların yarıdan çoxu Alyaskada məskunlaşıb və burada onları ilboyu görmək mümkündür.

Qartallar adətən meşəlik ərazilərdə, sahil zolaqları, çaylar, göllər və digər su hövzələrinin yaxınlığında yaşayırlar.

Ağbaş qartallar hansı təhlükələrlə üzləşir?

Bu möhtəşəm quşlar ovlanma, yaşayış mühitinin itirilməsi və kimyəvi çirklənmə səbəbindən az qala məhv edilmişdi.

Xüsusilə DDT (dixlordifeniltrixloroetan) adlı pestisid, qartalların azalmasının əsas səbəblərindən biri olub. Bu kimyəvi maddə çaylara qarışaraq balıqlara keçirdi və həmin balıqlarla qidalanan qartalların yumurta qabıqlarının incəlməsinə və inkubasiya zamanı çatlayaraq bala çıxmamasına səbəb olurdu.

ABŞ-da DDT istifadəsi qadağan olunduqdan sonra ağbaş qartalların sayı yenidən artmağa başladı. Lakin onlar hələ də qeyri-qanuni ovçuluq, elektrik xətləri ilə toqquşma, qurğuşun zəhərlənməsi, quş qripi, avtomobil qəzaları və ekoloji çirklənmə kimi təhdidlərlə üzləşirlər.

Ağbaş qartal necə ABŞ-ın milli simvoluna çevrildi?

Bu quş 1782-ci ildə ABŞ-ın Böyük möhüründə qanadlarını açmış vəziyyətdə təsvir edildikdən sonra milli simvol statusu qazanıb.

Tarix boyu qartallar gücün və azadlığın rəmzi kimi qəbul edilib. Günümüzdə də ağbaş qartal ABŞ-ın milli emblemi kimi beynəlxalq səviyyədə tanınır.

Aydın