1944-cü ildə Almaniyanın ilk reaktiv qırıcı təyyarəsi "Messerschmitt Me 262"ni havaya qaldırmasından sonra, hərbi aviasiyada yeni bir dövr başlandı. O vaxtdan bəri reaktiv qırıcılar yalnız güc simvolu deyil, həm də yüksək texnologiyalı sürət, çeviklik və silahlanma imkanları ilə seçilən döyüş maşınlarına çevrilib.

Qaynarinfo xəbər verir ki, 1949-cu ildə yaradılan NATO alyansı isə bu sahədə dünya səviyyəsində ən qabaqcıl döyüş təyyarələrinin birgə hazırlanmasına və istifadəsinə töhfə verir. ABŞ mətbuatında yer alan "Slashgear" nəşri hazırda NATO ölkələrinin arsenalında olan ən sürətli 10 qırıcı təyyarənin siyahısını təqdim edib.

NATO-nun ən sürətli 10 qırıcı təyyarəsi:

1. "Boeing F-15EX Eagle II" – 2,5 Ma (təqribən 3 062 km/saat)

2021-ci ildə təqdim olunan bu təyyarə, F-15 modelinin ən yeni versiyasıdır. Açıq proqram arxitekturası, yüksək daşıma qabiliyyəti (13 tonadək) və 18 kilometrədək yüksəlmə bacarığı ilə seçilir. ABŞ bu modellə parkını yeniləməyə başlayıb, Polşa isə Avropada bu təyyarəni ilk əldə edən NATO ölkəsi olacaq.

2. "McDonnell Douglas F-15 Eagle" – 2,5 Ma (3 062 km/saat)

1970-ci illərdə yaradılan bu orijinal model bu gün də döyüş imkanlarına görə güclü hesab olunur. İki ədəd "Pratt & Whitney" mühərriki və 7 tonadək silah daşıma qabiliyyəti ilə diqqət çəkir.

3. "Dassault Mirage 2000" – 2,2+ Ma (təqribən 2 697 km/saat)

Fransız istehsalı olan bu kompakt və çevik təyyarə nüvə silahı daşıma qabiliyyətinə malikdir. Deltaya bənzər qanad forması və SNECMA M53 mühərriki sayəsində yüksək sürətə çata bilir. 600 ədəd istehsal olunan bu modelin yarısı ixrac olunub.

4. "Lockheed Martin F-22 Raptor" – 2,25 Ma (təqribən 2 755 km/saat)

Dünyanın ilk beşinci nəsil qırıcısı olan "Raptor", stealth (radara görünməzlik) texnologiyası, "qızılı" kokpit şüşəsi və 2 700 km/saatdan artıq sürəti ilə fövqəladə təhlükəli hesab olunur.

5. "Eurofighter Typhoon" – 2 Ma (təqribən 2 450 km/saat)

Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya və İspaniyanın birgə layihəsi olan bu təyyarə Avropa aviasiyasının qürurudur. Sürət, çeviklik və 3 700 km-dən çox uçuş məsafəsi ilə seçilir.

6. "Lockheed Martin F-16 Fighting Falcon" – 2 Ma (təqribən 2 450 km/saat)

Dünya üzrə geniş istifadə olunan bu model yüksək manevr qabiliyyəti və münasib qiymət-əməliyyat dəyəri ilə məşhurdur.

7. "Saab JAS 39 Gripen" – 2 Ma (təqribən 2 450 km/saat)

İsveç istehsalı olan bu çoxməqsədli təyyarə NATO standartlarına uyğunlaşdırılıb. Kompakt dizayna və yüksək manevr xüsusiyyətlərinə malikdir.

8. "Boeing F/A-18E/F Super Hornet" – 1,89 Ma (təqribən 2 315 km/saat)

ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin əsas döyüş təyyarəsi olan bu model güclü silah sistemləri və daşıyıcı əsaslı istifadəyə uyğun dizaynı ilə seçilir.

9. "Dassault Rafale" – 1,8 Ma (təqribən 2 205 km/saat)

Fransanın çoxfunksiyalı qırıcısı olan "Rafale", həm quru, həm də daşıyıcı bazalı əməliyyatlara uyğundur. Stealth elementləri və müasir avionikası ilə seçilir.

10. "Lockheed Martin F-35 Lightning II" – 1,6 Ma (təqribən 1 960 km/saat)

Beşinci nəsil qırıcının əsas üstünlüyü stealth texnologiyası və şəbəkə əsaslı döyüş imkanlarıdır. Sürəti digər qırıcılarla müqayisədə nisbətən az olsa da, çoxməqsədli qabiliyyətləri ilə üstünlük qazanır.

Bu qırıcılar təkcə sürətləri ilə deyil, həm də müasir döyüş taktikalarına cavab verən texnoloji üstünlükləri ilə NATO-nun hava üstünlüyünü təmin edir.

Aydın