Körpə ikən 300, böyüyəndə 206: Sümüklərimizin sayı böyüdükcə niyə və necə azalır?

Qaynarinfo xəbər verir ki, yeni doğulmuş körpənin böyüklərə nisbətən daha həssas və qayğıya ehtiyacı olduğu tez-tez vurğulansa da, insan körpələrinin heyrətamiz bir üstünlüyü var: Daha çox sümüyə malik olmaları. Böyük bir insanın skeleti 206 sümükdən ibarət olarkən, bu say körpələrdə 275 ilə 300 arasında dəyişə bilər. Bəs niyə?

Bu fərq, doğuşun mümkün olması üçün bədənin təkamül yolu ilə inkişaf etdirdiyi bir uyğunlaşma ilə bağlıdır. Körpələrin sümükləri hələ tam sərtləşməmiş qığırdaq quruluşundadır. Bu elastiklik, doğuş zamanı dar doğum kanalından keçərkən böyük əhəmiyyət daşıyır. Xüsusilə kəllə sümüyü bu elastikliyin ən aydın göründüyü bölgədir. Yeni doğulmuş körpənin başındakı "bığlıdaq" adlanan yumşaq sahə, kəllə sümüyünü təşkil edən sümüklər arasındakı boşluqları ifadə edir. Bu quruluşlar doğuş zamanı kəllə sümüyünün forma almasına imkan verir, sonra isə zamanla kapanır.

Doğuşdan sonra körpə böyüdükcə bu sümüklər sərtləşir və bəziləri bir-biri ilə birləşir. Bu proses uşaqlıq və yeniyetməlik dövrü boyu davam edir. Nəticədə, skelet yetişdikdə sümüklərin sayı azalır və böyük insan skeleti meydana çıxır.

Bu çevrilmə elmi olaraq "sümükləşmə" (ossifikasiya) adlanan proseslə baş verir. Sümükləşmə, qığırdaq və ya birləşdirici toxumaların sümük toxumuna çevrilməsi deməkdir. Onun iki əsas növü var: birləşdirici toxumadan birbaşa sümük əmələ gətirən membranöz sümükləşmə və qığırdaq üzərində yeni sümük toxumasının qurulmasını əhatə edən xondral sümükləşmə. Hər iki proses də bədənin müxtəlif bölgələrində fərqli sümüklərin yaranmasını təmin edir.

Bu prosesdə iştirak edən osteoblastlar sümük toxumasının əsasını təşkil edən strukturları istehsal edir. Bu strukturların əsas komponentləri arasında kollagen kimi zülallar və kalsium kimi minerallar var. Buna görə də xüsusilə böyümə dövründə kalsiumca zəngin qidalanma, sağlam sümük inkişafı baxımından həlledici əhəmiyyət daşıyır.

Körpəlik dövründə sümüklərin elastik quruluşda olması təkcə doğuşu asanlaşdırmır; eyni zamanda sınma kimi hallarda sağalma prosesini də sürətləndirir. Körpə sümükləri böyüklərə nisbətən daha tez birləşə bilir və ümumiyyətlə qalıcı forma pozuntuları olmadan sağalır.