Dünya 14:06 19.04.2023

Putin Türkiyədə AES-in işə salınmasına getməkdən niyə imtina edib - Həbs təhlükəsi?

Rusiya prezidenti Vladimir Putin Akkuyu AES-də keçiriləcək nüvə yanacağının doldurulması mərasimi üçün Türkiyəyə getməmək qərarına gəlib. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan TRT Haber-ə Putinin aprelin 27-də keçiriləcək tədbirə videobağlantı vasitəsilə qatılacağını bildirib.

Martın sonunda Ərdoğan Putini şəxsən Türkiyəyə səfərə dəvət edib. "Ola bilsin ki, aprelin 27-də cənab Putin də gələcək, ya da biz onlayn sistem vasitəsilə birləşəcəyik və ümid edirəm ki, ilk addımı atacağıq”, - o, A Haber telekanalına atom elektrik stansiyasının işə salınması ilə bağlı deyib.

Türkiyənin DikGazete nəşri də Putinin səfərinə hazırlıqla bağlı məlumat yayıb. Onun sözlərinə görə, Putinin Ərdoğanla birlikdə zəlzələdən zərər çəkmiş vilayətlərə səfər etməsi və müxtəlif sahələrdə Rusiya-Türkiyə tərəfdaşlığını müzakirə etməsi planlaşdırılırdı. Lakin Moskva Putinin Türkiyəyə səfəri ilə bağlı qərarın hələ verilmədiyini elan etməyə tələsdi.

Martın ortalarında Haaqa Beynəlxalq cinayət məhkəməsi (BCM) Putinin Ukraynada hərbi cinayətlərdə şübhəli bilinərək həbsinə order verib. Xüsusilə, o, Uşaq ombudsmanı Mariya Lvova-Belova ilə birlikdə Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərindən uşaqları Rusiyaya qanunsuz deportasiya etməkdə şübhəli bilinir.
BCM-nin orderinə əsasən, Putin məhkəmənin fəaliyyət göstərdiyi Roma Statutunu ratifikasiya etmiş 123 ölkədən birində həbs oluna bilər. Türkiyə bu sənədi ratifikasiya etməyib və Haaqa məhkəməsinin yurisdiksiyasını tanımır.

Kreml Türkiyədəki Akkuyu AES-ni ikitərəfli münasibətlər üçün mühüm layihə adlandırıb. Aprelin 27-də "Akkuyu Nuclear” şirkəti nüvə yanacağını AES-in tikinti sahəsinə çatdıracaq və onu anbara yerləşdirəcək. Həmin andan etibarən stansiya nüvə obyektinə, Türkiyə isə nüvə enerjisi olan ölkəyə çevriləcək.

"Akkuyu” atom elektrik stansiyası Rosatom tərəfindən Türkiyənin cənub sahillərində, Mersin vilayətində tikilir. Layihə VVER reaktorları ilə dörd enerji blokunun tikintisini nəzərdə tutur və "built — own — operate” ("tik – özünküləşdir - işlət") modeli üzrə həyata keçirilir. Hər bir enerji blokunun gücü 1200 MVt olacaq və onlardan birincisi 2023-cü ildə işə salınacaq.

Tikintinin ümumi dəyəri 20 milyard dollara çatır. Ərdoğan gələcək AES-in Türkiyə iqtisadiyyatına töhfəsini 6,5 milyard dollar qiymətləndirib. Onun istismar müddəti daha 20 il uzadılmaq imkanı ilə 60 il olacaq.

Nizami Bağırov