"Putinin üç müşaviri var - İvan Qroznı, Böyük Pyotr və Böyük Yekaterina" - Ukraynanı işğal etmək qərarı necə verildi?

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "The Financial Times” (FT) Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünün ildönümündə geniş araşdırmada yazır.

İşğal günü, fevralın 24-də Putinin iri biznesmenlərlə görüşünün iştirakçısı qəzetə bildirib ki, tədbirdən əvvəl o, xarici işlər naziri Sergey Lavrovdan Ukrayna işğalı ilə bağlı məlumatların hakim və biznes elitasına necə naməlum qaldığını soruşub. Biznesmenin sözlərinə görə, nazir buna belə cavab verib: "Onun (Putinin) üç müşaviri var. İvan Qroznı, Böyük Pyotr və Böyük Yekaterina". 

FT-nin məlumatına görə, Lavrovun özü müharibənin başlaması barədə fevralın 24-də səhər xəbər tutub.

Ukrayna ilə müharibə ideyası Xarici Kəşfiyyat Xidmətində şübhə ilə qiymətləndirilib. Hətta Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev fevralın 21-də Təhlükəsizlik Şurasının iclasında diplomatiyaya daha bir şans verilməsini təklif edib. Kremlə yaxın mənbə deyir ki, o, ordunun vəziyyətinin necə pis olduğunu bilirdi və bu barədə Putinə danışıb.

Lakin prezident 2014-cü ildə Krımın ilhaqı zamanı olduğu kimi, narazıların səslərini rədd edib və sonra bu barədə Təhlükəsizlik Şurasına məlumat belə verməyib. FT yazır ki, əməliyyatın müzakirəsi gecə başlayıb və yalnız səhər saat 7-də başa çatıb. İclasda prezidentdən başqa müdafiə naziri Sergey Şoyqu və üç güc strukturlarının yüksək rütbəli əməkdaşları olub.

Rusiyanın keçmiş yüksək rütbəli məmurunun və ABŞ-ın keçmiş yüksək vəzifəli rəsmisinin sözlərinə görə, məsləhətçilər Putini Krıma qoşun göndərməkdən çəkindirməyə çalışıblar. "Putin deyib: "Bu, tarixi bir məqamdır. Əgər bununla razı deyilsinizsə, gedə bilərsiniz”, keçmiş rusiyalı məmur xatırlayır.

"O, həqiqətən də müqəddəslik və Böyük Pyotr haqqında söylədiyi hər şeyə inanır. O, Pyotr kimi xatırlanacağını düşünür”, deyə keçmiş yüksək vəzifəli məmur əlavə edib.

FT yazır ki, Putini I Pyotr kimi Rusiyanın əzəmətini təsdiq etmək üzrə tarixi missiyası üzərində düşünməyə ruhlandıran şəxslərdən biri də pandemiya başlayandan sonra prezidentlə çox vaxt keçirən Yuri Kovalçuk olub.

Onu yaxından tanıyanların sözlərinə görə, Putin öz ətrafında elə bir sistem qurub ki, ona heç kim həqiqəti deməsin və müharibə başlayandan bəri prezident daha da təcrid olunub: "Heç kim hər şey üzrə mütəxəssis ola bilməz. Onlar (məmurlar) onunla (Putinlə) dürüst olmalıdırlar, amma bunu etmirlər. <...> Bu, onun məmulatlılığında böyük boşluqlar yaradır və alınan məlumatların keyfiyyəti arzuolunan deyil”, deyə Putini çoxdan tanıyan nəşrin mənbəsini izah edir.

"Stalin pis adam idi, amma yaxşı idarəçi idi, çünki ona yalan demək mümkün deyildi. Amma heç kim Putinə həqiqəti deyə bilməz. Heç kimə etibar etməyən insanlar, onlara yalan danışan çox az sayda insana etibar etməyə başlayırlar”, deyə Putinlə tanış olan mənbə qeyd edir.

Qəzetin yazdığına görə, Prezident Administrasiyası rəhbərliyinin və hökumətin iqtisadi blokunun əksəriyyəti şəxsi söhbətlərində müharibənin əleyhinədirlər, lakin heç bir şəkildə ona təsir edə bilməyəcəklərini deyirlər. Keçmiş yüksək rütbəli məmur deyib: "Bu, dünya tarixində bütün elitanın ona qarşı olduğu həqiqətən unikal müharibədir”.

"Putinin məhdud sosial dairəsi əməliyyatı planlaşdırarkən Viktor Medvedçukun Ukrayna ilə bağlı məlumatlarına əsaslanmağa vadar edilib. Və o, Putinə söz verib ki, Rusiya qoşunları Ukraynada xoş qarşılanacaq", deyə FT yazır. Bu qiymətləndirmə FSB tərəfindən dəstəklənib.

Medvedçukun adamları Rusiya qoşunları üçün gözətçi kimi işləyir, binalara və yollara naviqasiya nişanları qoyur, Rusiyaya Ukraynanın cənubundakı hissələri, o cümlədən Xersonu ələ keçirməyə kömək edirdi. Bununla belə, Medvedçukun satın aldığı insanların çoxu sadəcə olaraq aldıqları pulla qaçıblar və ya aldıqları təlimatlar barədə Ukrayna hakimiyyətini xəbərdar ediblər. Bu barədə yüksək rütbəli Ukrayna rəsmisi, Rusiya və ABŞ-dan olan bir neçə keçmiş məmur qəzetə bildirib.

Qəzet əlavə edir ki, plana görə, hərbi əməliyyatların uğurlu inkişafı nəticəsində 2014-cü ildə Rusiyaya qaçan Viktor Yanukoviç hakimiyyətin Medvedçuka verilməsi ilə bağlı ukraynalılara videomüraciət etməli idi.

Prezidentə yaxın adamlar qəzetə bildiriblər ki, işğaldan bir il sonra Putin başa düşür ki, bədəl çox böyük olub, lakin qalib gəlmək əzmindədir. Keçmiş və indiki məmurlar deyirlər ki, Putin müharibə üçün yeni bəhanələr axtarır və israr edir ki, istənilən vasitə ilə işğalı davam etdirməkdən başqa seçimi yoxdur.

"O, həmkarlarına deyir: "Məlum oldu ki, biz tamamilə hazırlıqsız idik. Orduda, sənayemizdə özbaşınalıq hökm sürür. Ancaq nə yaxşı ki, biz bunu NATO bizi işğal edəndə deyil, bu yolla bildik”, deyə keçmiş məmurlardan biri bildirib.

Putin işğala hazırlaşarkən komandanlığın səhv hesablamalarının miqyasını dərk etməyə başlayanda məlumat üçün qeyri-rəsmi mənbələrə müraciət etməyə başlayıb. Xüsusilə, keçən ilin yayından bəri o, müharibəni dəstəkləyən bloggerlərlə ən azı iki qapalı görüş keçirib.

Müharibə əleyhdarı rəsmilər sanksiyaların iqtisadi zərərinə işarə edərək onu müharibəni bitirməyə inandırmağa çalışsalar da, Rusiya prezidenti hələ də işğalı yanlış qərar kimi görmür.

Keçmiş yüksək rütbəli Kreml rəsmisi deyir ki, Putin çətin alternativ qarşısındadır: "Rusiya üçün fəlakətli məğlubiyyət halında nə baş verəcəyini düşünmək qorxuncdur. Bu o deməkdir ki, fəlakətli səhvlərə yol verilib və bunun arxasında duran şəxs istər güllə, istər siyanid və ya başqa cür öz canına qəsd etməlidir”.