* Qəhvə stimullaşdırıcı təsirə malikdir - beynin və sinir sisteminin fəaliyyətini artırır, qan damarlarına və ürəyə təsir göstərir. Bu təsir adətən içildikdən 30 dəqiqə–2 saat ərzində hiss olunur.

* Qan dövranına düşən kofein hormonlar, beyin reseptorları və neyromediatorlarla qarşılıqlı əlaqəyə girir.

* Qəhvə qan damarlarının reaksiyasına səbəb olur: damarların daralması nəticəsində qan təzyiqi artır.

* Kofein "vuruş ya da qaç" reaksiyasını işə salır: ürək döyüntülərinin və qan təzyiqinin yüksəlməsi müşahidə olunur.

Məsələn, təzyiq 120/80 mm civə sütunu səviyyəsindədirsə, qəhvə içildikdən sonra bu göstərici 134/93 mm civə sütununa qədər arta bilər. Qəhvənin qan təzyiqinə təsiri fərdi amillərdən asılı olaraq dəyişir:

Qan təzyiqinə təsir edən amillər

* Yaş: kofein gənclərdə daha güclü təsir göstərir. Araşdırmalar sübut edir ki, yeniyetmələrdə təzyiq artımı daha çox müşahidə olunur.

* Cins: bəzi tədqiqatlara əsasən, kişilər kofeini qadınlara nisbətən daha sürətli metabolizə edir.

* Kofein mənbəyi: qəhvə, qara və ya yaşıl çaya nisbətən daha çox kofein ehtiva edir.

* Qəhvənin növü və hazırlanma üsulu: fərqli növ qəhvə dənələrinin və dəmləmə metodlarının tərkibində kofein miqdarı fərqli olur.

* Tolerantlıq: gündəlik qəhvə qəbulundan təxminən 15 gün sonra orqanizm kofeinə uyğunlaşır və əvvəlki təsiri hiss etmək üçün daha çox miqdarda qəhvə tələb olunur.

* Siqaret çəkmə: nikotin metabolizmi sürətləndirərək kofeinin qan təzyiqinə təsirini gücləndirir.

* Hamiləlik: hamilə qadınlara kofein qəbulunu məhdudlaşdırmaq tövsiyə olunur, çünki döl kofeini metabolizə edə bilmir.

* Ürək-damar xəstəlikləri: ürək xəstəlikləri olan şəxslərdə kofeinin səbəb olduğu təzyiq artımı daha təhlükəli ola bilər.

Yüksək təzyiq zamanı qəhvə içmək olarmı?

Qəhvə qısa müddətli təzyiq artımına səbəb olsa da, xroniki hipertenziya riskini artırmır. Qan təzyiqiniz çox yüksək deyilsə və müntəzəm olaraq qəhvə içirsinizsə, gündəlik qəhvə istifadəsi mümkündür.

Lakin yüksək mərhələli (II və III dərəcəli) hipertoniya xəstələrində gündə bir və ya iki əlavə fincan qəhvə ürək-damar xəstəlikləri, infarkt və insult riskini ikiqat artıra bilər. Bu təsir, normal və ya birinci mərhələli hipertoniyası olan şəxslərdə müşahidə olunmayıb.

Araşdırmalara əsasən, gündə 1–3 fincan qəhvə içmək, xüsusilə də qəhvəni daim qəbul edənlər üçün faydalı ola bilər. Braziliyada 35–74 yaş arası 8780 nəfərin iştirakı ilə keçirilmiş tədqiqat göstərib ki, müntəzəm və orta miqdarda qəhvə qəbul edənlərdə yüksək təzyiq riski daha aşağıdır.

Nə qədər qəhvə içmək olar?

Həkimlərə görə, sağlam böyüklər üçün gündə 400 mq-a qədər kofein (təxminən 3–4 fincan, hər biri 350 ml) təhlükəsiz hesab olunur. 12–18 yaş arası yeniyetmələr üçün bu miqdar 100 mq, 12 yaşdan kiçik uşaqlar üçün isə 2,5 mq/kq bədən çəkisinə uyğun müəyyən edilir.

Normadan artıq kofein qəbulunun mənfi təsirləri ola bilər: narahatlıq, təzyiq və nəbzin artması, baş ağrısı, ürək ritminin pozulması, həzm problemləri, yuxusuzluq və ürəkbulanma.

Aydın