Qaynarinfo xəbər verir ki, "New Atlas" jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, xroniki yuxu çatışmazlığı maddələr mübadiləsinə, hormon səviyyələrinə və immunitet sisteminə təsir göstərir.

Həkim Vladimir Samoylov gazeta.ru-ya müsahibəsində yuxusuzluğun orqanizmə tam olaraq necə təsir etdiyini izah edib:

"İnsan gündə altı saatdan az yatanda iştaha cavabdeh olan hormonların balansı pozulur. Toxluq siqnalı olan leptin azalır, aclığı stimullaşdıran qrelin isə artır. Bu, qidaya, xüsusən də yüksək kalorili qidalara olan həvəsin artmasına səbəb olur".

Nəticədə insanlar tez toxluq və qısa müddətli enerji partlaması təmin etdikləri üçün şəkər və yağda yüksək olan qidaları seçməyə meyllidirlər. Zamanla bu vərdiş davamlı olur və qida asılılığının inkişafına səbəb ola bilər.

Yuxunun olmaması, xüsusilə qarın bölgəsində yağ yığılmasını təşviq edən bir stress hormonu olan kortizol səviyyəsini artırır. O, həmçinin qan şəkərinin səviyyəsini artırır ki, bu da mədəaltı vəzi üzərində stress yaradır və zamanla prediabetə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, xroniki yuxu çatışmazlığı enerji səviyyəsini və fiziki fəaliyyət üçün motivasiyanı azaldır, koordinasiya və dözümlülüyü pozur və zədə riskini artırır. Nəticədə, bir insan daha az hərəkət edir, kalori xərcləri azalır, bu da uzun müddətdə kilo almağa kömək edir.

Həkim yuxusuzluğun maddələr mübadiləsinə də təsir etdiyini bildirib. Bədən piylərin parçalanması prosesini yavaşlatmağa başlayır ki, bu da uzun müddət ərzində piylənmə kimi ciddi xəstəliyin riskini artırır. Bu, təkcə artıq çəki ilə deyil, həm də hipertoniya, ürək-damar xəstəlikləri və 2-ci tip diabetə səbəb ola biləcək metabolik pozğunluqlarla müşayiət olunur.

Piylənmə endokrinoloqlar, dietoloqlar və psixoterapevtlər də daxil olmaqla multidissiplinar mütəxəssislər qrupu tərəfindən müalicə tələb edir. Bəzi hallarda xəstələrə bariatrik cərrahiyyə tövsiyə oluna bilər.

Artıq çəki ilə əlaqəli riskləri qiymətləndirmək üçün Samoylov artıq çəki və ya piylənmə dərəcəsini təyin etməyə kömək edən bədən kütləsi indeksinizi (BMI) izləməyi tövsiyə edir. Əgər 25-dən yuxarı və 30-dan aşağıdırsa, bu, artıq çəkidən xəbər verir. Bu mərhələdə mənfi nəticələrdən qaçmaq üçün pəhriz və idmana diqqət yetirmək vacibdir:

"BMI 30-dan yuxarıdırsa, həkimə müraciət etməlisiniz. Hazırda ən təsirli müalicə üsulu 1-1,5 il ərzində artıq çəkidən 60%-dən çox azalmağa imkan verən bariatrik cərrahiyyədir".

Pəhriz və müntəzəm fiziki fəaliyyətə riayət etməklə yanaşı, kifayət qədər yuxu piylənmənin qarşısını almaqda mühüm rol oynayır. İştahı tənzimləyən və maddələr mübadiləsini normallaşdıran hormonların optimal səviyyəsini saxlamaq üçün gündə 7-9 saat yatmağı hədəfləmək tövsiyə olunur. Yuxu üçün rahat şərait yaratmaq vacibdir: yatmazdan əvvəl gadget'lardan istifadə etməkdən çəkinin, otaqdakı temperaturu izləyin və gecə ağır yeməklərdən qaçın. Yuxunuzun keyfiyyətini və bədəninizin bioritmlərini yaxşılaşdırmaq üçün yatmağa getmək və oyanmaq üçün ardıcıl vaxt təyin etmək də faydalıdır.

Aydın