Xəbər lenti

Buzların altındakı nüvə təhlükəsi: Köhnə ABŞ bazası dünyanı təhdid edir
Dünya 22:35 29.10.2025

Buzların altındakı nüvə təhlükəsi: Köhnə ABŞ bazası dünyanı təhdid edir

NASA alimləri Qrenlandiya buz təbəqəsinin xəritələnməsi zamanı səthdən 30 metr dərinlikdə yerləşən, "Camp Century" adlı tərk edilmiş ABŞ hərbi bazasını aşkarlayıblar. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, Soyuq müharibə dövründə inşa edilmiş bu yeraltı kompleks nüvə raketləri üçün nəzərdə tutulmuşdu və indi ərimə təhlükəsi ilə üzləşən nüvə tullantılarını ehtiva edir.

Qrenlandiyanın altında gizlənən hərbi baza

"Camp Century" 1959–1960-cı illərdə, Sovet İttifaqına qarşı mümkün hücum üçün nüvə başlıqlı raketlərin yerləşdirilməsini təmin edəcək gizli baza kimi tikilmişdi. 2.800 metrlik yeraltı tunellərdən ibarət bu nəhəng qurğu, "Buz Qurdu Layihəsi"nin (Project Iceworm) bir hissəsi idi və 11 min hərbçini yerləşdirə biləcək potensiala malik idi.

Layihənin birgə rəhbəri, NASA Jet İtki Laboratoriyasının alimi Aleks Qardner bildirib:

"Biz buz təbəqəsinin alt qatlarını öyrənirdik və qəfil Camp Century ortaya çıxdı. Bu qədər uzaq və əlçatmaz bir ərazidə gizli hərbi obyekt tapmaq hər gün baş verən hadisə deyil".

Bu kəşf NASA-nın LiDAR texnologiyasına bənzər, lakin buz qatlarının dərinliklərinə nüfuz edə bilən radio dalğaları istifadə edən İnsansız Hava Radarlı Sistem (UAVSAR) sayəsində mümkün olub.

Elmi uğurun kölgəsində: 178 min litr nüvə tullantısı

"Camp Century" 1967-ci ildə bağlanaraq tərk edilib. ABŞ ordusu həmin vaxt bazanın rəsmi məqsədinin yalnız elmi tədqiqatlar aparmaq olduğunu bildirsə də, əslində burada nüvə reaktoru fəaliyyət göstərib. Baza bağlandıqdan sonra reaktor sökülüb, lakin 178 min litrdən çox nüvə tullantısı buzların altında qalıb.

Layihə tam uğursuz olmasa da, burada aparılan araşdırmalar Qrenlandiyanın qədim iqlimi haqqında mühüm məlumatlar əldə etməyə imkan verib. Alimlər müəyyən ediblər ki, bu ərazi bir vaxtlar yaşıllıqla örtülmüş, zəngin bitki və heyvan növlərinə malik olub.

Lakin bu gün "Camp Century" potensial ekoloji fəlakət mənbəyinə çevrilib. Elm adamlarının fikrincə, Qrenlandiya buz təbəqəsi gözləniləndən daha sürətlə əridiyindən, nüvə tullantılarının 2090-cı ilə qədər səthə çıxma ehtimalı var. Bu da radioaktiv maddələrin ətrafa yayılması deməkdir və qlobal təhlükə yaradır.

Hazırda baza və onun tərkibindəki tullantılar buzla örtülü vəziyyətdədir, lakin iqlim dəyişikliyi bu Soyuq müharibə mirasını yenidən üzə çıxarma təhlükəsini artırır.

Aydın

Sorğu

Saytda hansı materialların daha çox olmasını istərdiniz?
--> -->