Avropanın ən isti və turistik cəhətdən cəlbedici ölkələrindən birində mənzil almaq riskli ola bilər. Bu, təkcə iqtisadi vəziyyət və ya əməliyyatın dəyəri ilə bağlı deyil, həm də aldığınız əmlakın əlinizdən alınma ehtimalı ilə bağlıdır. Bəs İspaniyanın məşhur "okupas"ları kimlərdir, onlar necə ortaya çıxıblar və hökumət niyə bu mənzil işğalçılarını müdafiə edir?

"Okupas" kimlərdir və fenomen necə yaranıb?

Qaynarinfo xəbər verir ki, ispaniyalıların sözlərinə görə, hər şey 2008-ci il qlobal böhranından sonra başlayıb. Hökumət vətəndaşlarına dəstək olmaq üçün qərar verib ki, imkanları yoxdursa, mənzil kirayəsi ödəməsinlər, lakin pulsuz olaraq evlərdə qalmağa davam etsinlər. İspanlar bu qərarı minnətdarlıqla qarşılayıblar, lakin qeyri-qanuni miqrantlar bundan istifadə edərək boş evlərə qeyri-qanuni yolla daxil olmağa başlayıblar. Belə hadisələr ictimaiyyətdə mənfi qarşılanıb və "okupas" (isp. okupa - işğalçı) anlayışı yaranıb. KİV-lərdə bu cür insanlara bəzən "skvoter" də deyilir (ing. squatting - tərk edilmiş evlərin qanunsuz tutulması).

"Skvotinq"in əsas prinsipi sahibsiz evlərə yerləşməkdir. Lakin İspaniyanın "okupas"ları yalnız boş qalmış binalara deyil, eyni zamanda sahibləri müvəqqəti olaraq evdə olmayan yaşayış yerlərinə də daxil olurlar. Məsələn, siz yeni bir ev və ya mənzil ala və bir həftəlik tətilə gedə bilərsiniz, bu müddətdə isə "okupas"lar evinizə yerləşə bilər.

İspaniya niyə "okupas"ları qanunla qoruyur?

İspaniya hökumətinin yanaşması ukraynalılar və digər xarici vətəndaşlar üçün anlaşılan olmaya bilər. İlk baxışdan dövlət vətəndaşlarının mülkiyyət hüququnu qorumağa borcludur. Lakin məsələ daha mürəkkəbdir. İspaniya qanunvericiliyinə görə, yaşayış hüququ müqəddəs hesab olunur və məhkəmələrdə "okupas"lar tez-tez "gedəcək yerlərinin olmadığını" əsas gətirərək müdafiə olunurlar. Nəticədə, işğal olunan mənzillərlə bağlı məhkəmə prosesləri aylarla, hətta illərlə davam edə bilər.

Bu problemi həll etmək üçün bəzi özəl şirkətlər fəaliyyət göstərir. "APD Security"nin direktoru Toledodakı kiçik bir şəhərin vəziyyəti barədə danışıb:

"Şəhər acınacaqlı vəziyyətdədir. Onlarla ev işğal olunub, elektrik və su xətləri qanunsuz qoşulub, küçələr çirklidir. Sakinlər təhlükəsizlikdən narahatdırlar, çünki bəzi "okupas"lar sakit insanlar olsa da, əksəriyyəti narkotik alveri və fahişəliklə məşğul olur. Hər şey var".

Sakinlər bildirirlər ki, şəhərdə polis yoxdur və hər hansı insident baş verərsə, 14 kilometr uzaqlıqdakı mülki qvardiyanı çağırmaq lazımdır. Buna görə də, İspaniyada insanlar qaranlıq düşdükdən sonra küçəyə çıxmaqdan qorxur və "okupas"ların yaratdığı problemlərə məruz qalırlar.

Bundan başqa, "okupas"lar həmişə evsiz və kasıb insanlar olmurlar. Onların bir qismi turist və ya mühacir kimi görünüb, hətta ilkin olaraq icarə müqaviləsi bağlayır, ilk aylarda kirayə haqqını ödəyir, sonra isə sadəcə ödəniş etməyi dayandırır. Nəticədə, bu vəziyyət İspaniyanın müxtəlif bölgələrində fərqli intensivlikdə yaşanır. Ən çox hal Kataloniya, Andalusiya, Valensiya və Madriddə qeydə alınıb.

Buna görə də İspaniyada yaşayış yeri kirayələyərkən maliyyə vəziyyətinizi sübut edən bank arayışı tələb oluna bilər. Ev sahibləri, həmçinin xarici vətəndaşlardan bir neçə aylıq depozit qoymalarını istəyirlər. İspaniya qanunlarına əsasən, "okupas"ları polis yalnız ilk 48 saat ərzində mənzildən çıxara bilər. Bu müddət keçdikdən sonra isə hüquqi proseslər başlamaq məcburiyyətində qalır və məhkəmə prosesi orta hesabla iki ildən çox davam edə bilər.

İspaniyadan başqa hansı ölkələrdə "okupas"lar var?

"Skvotinq" problemi təkcə İspaniyada deyil, bir çox ölkələrdə mövcuddur. İtaliya, Fransa, Niderland, Almaniya, Böyük Britaniya və ABŞ-da da bu hallara rast gəlinir. Lakin dövlətlərin yanaşması fərqlidir:

Böyük Britaniya və Niderland - "skvotinq" cinayət hesab olunur.

Fransa - bir ev 48 saatdan çox boş qalsa, qanunsuz məskunlaşmaq mümkün ola bilər.

Almaniya - dövlət "okupas"lara müvəqqəti yaşayış yeri tapmağa kömək edir.

Kanada və ABŞ - əvvəllər bu insanlara tolerant yanaşılırdı, lakin indi qanunlar sərtləşdirilib, bəzi ştatlarda qanunsuz məskunlaşma həbs cəzası ilə nəticələnə bilər.

Latın Amerikası (Kolumbiya, Braziliya, Argentina) - yüksək yoxsulluq səbəbindən hökumətlər skvoterlərə göz yumur, hətta bəzi hallarda onları qismən leqallaşdırır.

İspaniyadakı "okupas" problemi illərdir davam edir və hələ də həllini tapmayıb. Bu səbəbdən, İspaniyada əmlak alarkən və ya kirayə götürərkən əlavə təhlükəsizlik tədbirləri görmək tövsiyə edilir.

Aydın