Qaynarinfo Earth.com-a istinadən xəbər verir ki, burada güclü axınlar kənarları əhatə edir, amma içəridə uzun və yumşaq dalğalar əmələ gəlir. Bu regionun sahil xətti və adaları yoxdur, amma ona ad verilib: Sarqasso dənizi – okeanın digər sularından fərqli davranan hissəsi.

Səthdə qızılı-qəhvəyi yosunlar, yəni sarqassum toplanaraq sıx örtüklər əmələ gətirir. Kiçik qaz köpükləri yosunları üzdürür, buna görə onlar dalğalarla üzür, batmırlar.

Krevetlər, balıqların gənc nəsli, açıq rəngli xərçənglər və digər canlılar bu toxuma arasında hərəkət edərək oradan qida, sığınacaq və ya hər ikisini əldə edirlər. Sarqasso dənizi tək dənizdir ki, adını sahilindən deyil, bitkisi – sarqassumdan alıb.

Subtropik Şimal Atlantik dövriyyəsi – müxtəlif enliklərdən suyu çəkən böyük su dövriyyəsidir. Bu axınlar üzən materialları cəlb edir və onları yerində saxlayır. Bu, sarqassumun niyə burada toplandığını və dənizin niyə unikal xarakter daşıdığını izah edir.

Sarqasso dənizində bitkilər və heyvanlar

Yuxarıdn Sarqasso dənizi 1280 km enində bir bitki ferması kimi görünür. Alimlər üzən matları "yaşayış adaları" adlandırır, çünki yosunlar kölgə, sığınacaq və qida mənbəyini təmin edir – okeanın səthində hər şey bir yerdə.

Bir çox heyvan, açıq suda müdafiəsiz olacağı halda, bu sığınacaqda yırtıcılardan qoruna bilir.

Balıqlar və Bermuda quşları suyun üstündə qidalanır, krevetlər və kiçik balıqları tuturlar.

Tədqiqatlar göstərib ki, 100-dən çox onurğasız növ sarqassum matlarına yapışaraq bütün həyatlarını burada keçirir - mat parçalanana qədər.

Avropa və Amerika ilanbalığı isə həyatına sarqassum matlarının altında şəffaf larva kimi başlayır. Okean axınları ilə qərbə və ya şərqə hərəkət edərək böyüyür, forması dəyişir və nəticədə çaylara daxil olur, orada illərlə yaşaya bilir. Yetkinləşdikdə dənizə qayıdır və Sarqasso dənizinə yumurta qoymaq üçün uzun yol qət edir. Bu məkana qayıtdığında, vizual göstəricilər olmadan doğru yeri tapmaq qabiliyyəti zooloqları hələ də təəccübləndirir.

Sakit sahə və iqlim

Sarqasso dənizi həmçinin Yerin iqlim sistemində əhəmiyyətli rol oynayır. Yuxarı təbəqələr yayda 29–30 °C, qışda isə 18–20 °C olur. İsti, duzlu su şimala hərəkət edir, daha soyuq su cənuba qayıdır.

Bu dövriyyə Atlantikin hər iki tərəfində sabit hava şəraitini qoruyur, havadakı istilik və rütubət hərəkətini müəyyənləşdirir.

Açıq su həmçinin havadan karbon qazını udur, kiçik plankton bu karbonu qabıq qurmaq üçün istifadə edir. Qabıqlar öləndə dəniz dibinə düşür, karbonu uzun müddət atmosferdən uzaq saxlayır.

İsti səth qatları dik qarışıqlığı əngəlləyir, buna görə oksigen dərinliklərə çətin çatır, qida maddələri isə planktonu qidalandırmaq üçün yuxarı qaldırılmır. Tədqiqatda deyilir:

"Bu ölçmələr, Arqo üzən boçkalarının məlumatları və rəngli peyk skanları ilə birləşərək Sarqasso dənizini açıq Atlantikdə okeanın turşulanmasını öyrənmək üçün əsas obyekt edir".

Balıq üçün tələlər

Sarqasso dənizi bir neçə böyük səthi axının mərkəzində yerləşdiyinə görə, bu sakit region Şimal Atlantikin bütün üzən tullantılarını toplayır.

Axınlar plastik paketləri, şüşə qapaqları və balıqçılıq avadanlıqlarını çəkir və onları suyun dövran edən sahəsində saxlayır. Bir tədqiqatda kvadrat kilometrə təxminən 200 000 parça düşdüyü qeyd edilib.

Sarqassodan keçən yük gəmilərinin gurultusu burada yaşayan balinaların aşağı tezlikli çağırışlarını boğa, yosunlara dolaşmış üzən torlar isə gənc tısbağalar üçün tələyə çevrilə bilər.

Sarqasso dənizinin iqlim xüsusiyyətləri

Xüsusi komissiya bu regionu "biomüxtəlifliyin sığınağı" adlandırır və ölkələrdən ən sıx sargassum örtüklərini əhatə edən əraziləri keçmək, həmçinin dəniz qorunma zonaları yaratmaq üçün tədbir görməyi tövsiyə edir.

Hökumətlər həmçinin plastik çirklənməni azaltmaq və Sarqasso dənizi boyunca əsas miqrasiya dəhlizlərini qorumaq üçün razılaşma üzərində danışıqlar aparır.

"Sahili olmayan bu dənizdəki dəyişikliklər onun sərhədlərini aşacaq. Əgər Sarqasso dənizi öz xüsusi şəraitini itirsə, Nevfoundlanddan Meksika körfəzinə qədər çaylar ilanbalıqlarını okeana aparacaq və onlar doğulduqları yeri axtarmaq üçün əziyyət çəkəcək," deyə sayt yazır.

Balinalar yazda qidalanma yerləri axtarmağa gələ bilər, qasırğa trayektoriyaları dəyişə bilər və Atlantik okeanı planetin artıq istiliyini daha çox yığa bilər.

Sarqasso dənizi, xəritədə boş mavi ləkə kimi görünsə də, Yerin iqlimi və dəniz həyatında vacib rol oynayır.

Aydın